nukleotydy

nukleotydy

[łac.],

pochodne nukleozydów, w których grupa hydroksylowa (–OH) części cukrowej jest połączona z cząsteczką kwasu fosforowego wiązaniem estrowym (estry fosforanowe nukleozydów, fosforany nukleozydów);

ze względu na rodzaj cukru rozróżnia się: rybo- i deoksyrybonukleotydy (deoksynukleotydy), a ze względu na pozycję estryfikacji — 2′-, 3′- i 5′-(mono)fosforany nukleozydów; w przypadku estryfikacji reszty kwasu fosforowego w nukleotydzie następnymi cząsteczkami kwasu fosforowego powstają di- i trifosforany nukleozydów; z kolei estryfikacja 2 różnych grup hydroksylowych 2 różnymi cząsteczkami kwasu fosforowego prowadzi do powstania bisfosforanu nukleozydu, a estryfikacja 2 różnych grup hydroksylowych nukleozydu jedną cząsteczką kwasu fosforowego — do fosforanu cyklicznego; nukleotydy mają duże znaczenie dla żywych organizmów; z nich są zbud. kwasy nukleinowe, ich pochodne są koenzymami wielu enzymów (m.in. oksydoreduktaz), a trifosforanowe i difosforanowe pochodne nukleotydów (np. adenozynotrifosforan ATP, adenozynodifosforan ADP) są związkami wysokoenerg., dostarczającymi energii komórce.