indywidualizm

indywidualizm

[łac. individuum ‘coś niepodzielnego’, ‘jednostka’],

ogólnie poczucie niezależności i odrębności osobistej; postępowanie odbiegające od ogólnie przyjętych wzorów, rozpowszechnionych sądów, niekiedy nieliczące się z normami społecznymi.

W ścisłym znaczeniu pogląd, według którego jednostki wyprzedzają wszelkie zbiory (zbiorowości); indywidualizm metafizyczny głosi, że realnie istnieją jedynie jednostkowe byty, a pojęcia powszechne (uniwersalia) są konstrukcjami myślowymi; indywidualizm antrolopogiczny przyjmuje, że jednostkowy człowiek jest początkiem i podstawą wspólnot (np. narodu) powstałych z więzi osób oraz twórcą instytucji (np. państwa), których zadaniem jest służenie dobru jednostkowych ludzi; indywidualizm etyczny wyraża pogląd, że normy moralne należy wyprowadzać z jednostkowej natury człowieka przy uwzględnieniu jego dążenia do uzyskania osobistej doskonałości (perfekcjonizm), szczęścia (eudajmonizm) lub przyjemności (hedonizm); indywidualizm socjologiczny akcentuje, że każda grupa społeczna jest zbiorem jednostek, których prawa i potrzeby są ważniejsze niż prawa i potrzeby zbiorowości, a głównym dobrem jednostek jest wolność (liberalizm); indywidualizm metodologiczny bada społeczeństwo obserwując działania jednostek; indywidualizm estetyczny przyjmuje za główne kryterium oceny dzieła artystycznego indywidualne piętno osobowości twórcy (oryginalność).