cyklon

cyklon

[gr. kyklṓn ‘wirujący’],

meteorol. układ wiatrów w postaci wiru, w którym cyrkulacja powietrza ma kierunek zgodny z kierunkiem ruchu obrotowego Ziemi;

na półkuli północnej cyrkulacja cykloniczna jest przeciwna do ruchu wskazówek zegara, na półkuli południowej jest zgodna z tym ruchem; cyklony są charakterystyczne zwłaszcza dla umiarkowanych i wysokich szerokości geograficznych, gdzie powstają wskutek zafalowania na stacjonarnych frontach atmosferycznych; mają średnicę 2–3 tysiące km, przemieszczają się z prędkością 30–40 km/h, a ich przechodzeniu towarzyszą charakterystyczne zmiany pogody, związane z frontami atmosferycznymi (zmiany temperatury, ciśnienia, kierunku i prędkości wiatru, zachmurzenie, opady). Często pojęcia cyklon i niż atmosferyczny traktuje się jako synonimy.

Cyrkulacja cyklonalna powietrza, schemat, wraz z towarzyszącym mu układem frontów atmosferycznych. Liniami zamkniętymi w kolorze czarnym oznaczono izobary. Strzałki czerwone i niebieskie ilustrują kierunki przemieszczania się frontów: ciepłego (czerwona linia z półkolami) i chłodnego (niebieska linia z trójkątami) oraz okluzji (linia fioletowa z trójkątami i półkolami). Ciemne strzałki pokazują kierunek wiatru przy powierzchni ziemi. Schematycznie kolorem żółtym zaznaczono obszar zachmurzenia. Rejon, gdzie przy powierzchni ziemi zalega ciepłe powietrze zaznaczono kolorem brązowym. Obszar powietrza chłodnego zaznaczono kolorem niebieskim.

Cyklon tropikalny Fran