Wren Christopher
 
Encyklopedia PWN
Wren
[ren]
Sir Christopher Wymowa, ur. 20 X 1632, East Knoyle, zm. 25 II 1723, Londyn,
angielski astronom i architekt; najwybitniejszy twórca baroku na Wyspach Brytyjskich.
Cytat
Kalendarium
Urodził się 20 X 1632 w East Knoyle, syn Christophera Wrena i Mary Cox. Przedstawiciel klasycyzmu palladiańskiego. W 1641–46 uczył się w Westminster School w Londynie, a następnie 1649–53 studiował nauki ścisłe i przyrodnicze w Wadham College w Oksfordzie. Był wszechstronnym geniuszem, mając 15 lat został demonstratorem anatomii w kolegium chirurgicznym. Od 1657 był profesorem astronomii w Gresham College w Londynie, a od 1661 — uniwersytetu w Oksfordzie. Interesował się geometrią, nawigacją, optyką, mechaniką i anatomią (m.in. rysował szkice ludzkiego mózgu do wydanej 1664 Willis’s Cerebri anatome). Był członkiem założycielem, a w latach 1680–82 przewodniczącym Royal Society oraz członkiem parlamentu w latach 1685–88 i 1702–05. Decydujący zwrot w jego życiu nastąpił 1667 po powołaniu go do komisji sprawującej pieczę nad odbudową katedry Św. Pawła w Londynie. Wkrótce został Inspektorem, a po dwóch latach Generalnym inspektorem budowli królewskich. W 1673 otrzymał szlachectwo. Po wstąpieniu 1714 na tron Jerzego I został zwolniony z pełnionego urzędu (miał jednak wtedy już 82 lata). Zmarł 25 II 1723 w Hampton Court, został pochowany w katedrze Św. Pawła.
Dzieła architektoniczne
Pierwsze budowle zaprojektowane przez niego to kaplica w Pembroke College w Cambridge (1663–65) i Sheldonian Theatre w Oksfordzie (1664–69). W 1665 odbył podróż do Francji (spędził tu, głównie w Paryżu, około 8 miesięcy, na studiowaniu architektury francuskiej), gdzie poznał F. Mansarta i G.L. Berniniego. Po wielkim pożarze Londynu 1666 stworzył utopijny projekt odbudowy miasta. Najważniejszym dziełem Wrena była katedra Św. Pawła w Londynie (1675–1710, do realizacji przyjęto dopiero jego trzeci projekt, który Wren przez cały czas trwania prac budowlanych jeszcze modernizował) — monumentalna, barokowo-klasycystyczna budowla na planie krzyża łacińskiego, z majestatyczną kopułą na skrzyżowaniu naw, dwuwieżową fasadą, pozornym górnym piętrem w elewacjach bocznych skrywającym przypory. Wzniósł też kilkadziesiąt innych kościołów londyńskich (m.in.: Saint Benet Fink, Saint Antholin, Saints Ann and Agnes, Saint Mary Abchurch, Saint Swithin, Saint Mary at Hill, Saint Benet, Saint James, Saint Stephen Walbrook, Saint Clement Danes) i poza stolicą (Saint Stephen w Walbrook, Saint Peter’s w Cornhill — tu po raz pierwszy zaprojektował dwie kondygnacje empor), w których zastosował różnorodne, często skrajne rozwiązania, posiłkując się formami klasycznymi, gotyckimi i barokowymi (zaczerpniętymi z repertuaru form stosowanych przez F. Borrominiego). W 1675 Wren na zlecenie króla Karol I wzniósł w Greenwich obserwatorium astronomiczne. Był też autorem szpitali Chelsea Hospital w Londynie (od 1682) i Royal Greenwich Hospital w Greenwich (wzniesiony 1696–1716 na polecenie królowej Marii II, 1869 zamknięty, 1873 przemianowany na Royal Naval College, służy jako szkoła oficerska królewskiej marynarki), przebudowy pałacu w Hampton Court (po 1690) oraz kilku prywatnych realizacji (m.in. biblioteki w Trinity College w Cambridge 1676–84 i Tom Tower przy Christ Church College w Oksfordzie 1681–82). W swych budowlach łączył przejrzysty, symetryczny układ brył ze starannym opracowaniem detalu.
Twórczość Wrena odcisnęła silne piętno na architekturze angielskiej i wpłynęła na dzieła następnych pokoleń budowniczych.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Londyn, katedra Św. Pawła (Wielka Brytania)fot. A. Pieńkos/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Wren Christopher, Biblioteka Trinity College, Cambridge (Wielka Brytania), 1676–84 fot. J. Kilian/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Londyn, Hampton Court fot. T. Barucki/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia