Słonimski Antoni
 
Encyklopedia PWN
Słonimski Antoni, ur. 15 XI 1895, Warszawa, zm. 4 VII 1976, tamże,
brat Piotra (1893–1944), poeta, satyryk, felietonista, komediopisarz, prozaik, krytyk teatralny.
Cytat
Kalendarium
Pochodził z zasymilowanej rodziny żydowskiej o tradycjach naukowych i literacko-wolnomyślicielskich; inicjator i współzałożyciel (1918) kabaretu literackiego w kawiarni Pod Picadorem, współtwórca grupy poetyckiej Skamander, 1924–39 stały współpracownik „Wiadomości Literackich”, gdzie ogłaszał m.in. recenzje teatralne (Gwałt na Melpomenie, tomy 1–2 1959 — skonfiskowane przez cenzurę, wydanie 2 1982) i felietony (Kronika tygodniowa, od 1927, wybór 1956); od 1939 na emigracji, początkowo w Paryżu, od 1940 w Londynie, m.in. 1946–48 kierownik sekcji literatury UNESCO, 1948–51 dyrektor Instytutu Kultury Polskiej; 1951 powrócił do kraju. 1956–59 prezes ZLP; na początku lat 50. włączył się do oficjalnego życia literackiego, później obrał postawę konsekwentnej niezależności, występował w obronie swobód twórczych i politycznych (m.in. 1964 inicjator i sygnatariusz Listu 34, 1975 uczestnik protestu przeciwko zmianom w Konstytucji PRL).
Przeciwnik awangardowej tendencji w poezji XX w., dążył do tego, by wypowiedź poetycka była komunikatywna i emocjonalna, a zarazem precyzyjna formalnie; w liryce ewoluował od poetyki parnasistowskiej (Sonety 1918) i ekspresjonistycznej (Czarna wiosna 1919, zbiór skonfiskowany pod zarzutem szerzenia anarchicznego buntu społecznego) ku poezji refleksyjno-nastrojowej i publicystycznej (Godzina poezji 1923, Droga na Wschód 1924, Okno bez krat 1935), o wydźwięku pacyfistycznym i antytotalitarnym, związanej z tradycją romantyczną (A. Mickiewicz, H. Heine), zwłaszcza w twórczości wojennej (Alarm 1940, Wiek klęski 1945, poemat wspomnieniowy Popiół i wiatr 1942); w powojennej poezji (wydanie 1963 w zbiorze Wiersze 1958–1963) poruszał głównie treści moralistyczne i obywatelskie; wyraziciel poglądów liberalnej inteligencji, racjonalista i sceptyk, swą osobowość dobitnie zaznaczył w publicystyce, zwłaszcza felietonach, w których mistrzowsko posługiwał się humorem, parodią, purnonsensem (m.in. zbiory Załatwione odmownie, tomy 1–2 1962–64, Obecność. Felietony 1971–1972 1973); ponadto alegoryczne dramaty społeczne (Wieża Babel, wystawienie 1927), komedie satyryczne (Murzyn warszawski, wystawienie 1928), antyutopijne powieści fantastyczne (Torpeda czasu 1924); Alfabet wspomnień 1975; 1955 otrzymał nagrodę państwową I stopnia.
Bibliografia
A. KOWALCZYKOWA Liryki Słonimskiego 1918–1935, Warszawa 1967.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia