Parnicki Teodor, ur. 5 III 1908, Berlin, zm. 5 XII 1988, Warszawa,
pisarz.
Parnicki Teodor
Encyklopedia PWN
fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
1911–28 w Rosji i Mandżurii; 1941–43 w służbie dyplomatycznej rządu RP na uchodźstwie (gen. W. Sikorskiego) w ZSRR, po wojnie osiadł w Meksyku; od 1967 w kraju. W twórczości Parnickiego problematyka wielkich przełomów hist. oraz wyłaniania się nowych formacji cywilizacyjnych w wyniku rywalizacji i wzajemnego przenikania różnych kultur, religii i ras łączy się z refleksją nad wieloznacznością sensu działań ludzkich w historii; utwory z dziejów staroż. cywilizacji śródziemnomor., m.in. Aecjusz, ostatni Rzymianin (1937), Koniec „Zgody Narodów” (1955, wyd. krajowe 1957), Słowo i ciało (1959), cykl Twarz księżyca (t. 1–3 1961–67), oraz kształtowania się nowoż. Europy i świata (cykl Nowa baśń, t. 1–6 1962–70), także Polski (powieść z czasów Bolesława I Chrobrego Srebrne orły, t. 1–2 1944–45, wyd. krajowe 1949, Tylko Beatrycze 1962); w ostatnich utworach Parnicki zerwał z powieściową fabularnością na rzecz eseistyki historiozoficznej (Nowa baśń) i refleksji autotematycznej (Zabij Kleopatrę 1968, Tożsamość 1970, Przeobrażenie 1973, Sam wyjdę bezbronny 1976, Rozdwojony w sobie 1983); refleksję o własnym życiu i twórczości zawarł w szkicu Historia w literaturę przekuwana (1980) oraz w Opowieści o trzech Metysach (1994). W 1972 i 1984 otrzymał nagrody państw. I stopnia.
