Owen 
, ur. 14 V 1771, Newton (Szkocja), zm. 17 XI 1858, tamże,
angielski socjalista utopijny, działacz polityczny i społeczny;
[əuın]
Robert , ur. 14 V 1771, Newton (Szkocja), zm. 17 XI 1858, tamże,
Owen Robert
Encyklopedia PWN
pionier ruchu spółdzielczego. W 1800 utworzył w New Lanark eksperymentalny ośrodek (z zespołu fabryk włókienniczych i osiedla robotniczego), w którym rozpoczął działalność reformatorską — poprawił zarówno warunki pracy i płacy, jak również warunki życia w osiedlu; walczył o ustawodawstwo fabryczne i skrócenie dnia pracy. W 1824 wyjechał do USA — próba założenia komunistycznej osady New Harmony w stanie Indiana zakończyła się bankructwem; po powrocie 1829 do Wielkiej Brytanii włączył się w nurt brytyjskiego ruchu robotniczego; Owen próbował powiązać idee socjalizmu z powstającym ruchem robotniczym; przebudowy społeczeństwa w duchu komunistycznym chciał dokonać w sposób pokojowy i ewolucyjny, przy czym kierowniczą rolę w dokonaniu przemian pozostawiał warstwom posiadającym i oświeconym. Owen budował swe teorie na przesłankach wynikających ze współczesnych mu warunków i twierdził, że w przyszłości musi z nich wyrosnąć ustrój komunistyczny, oparty na scentralizowanym zarządzaniu wielką, zmechanizowaną produkcją przemysłową, harmonijnie powiązaną z produkcją rolnictwa; Wybór pism (1959).
