Orzeł Biały
 
Encyklopedia PWN
Orzeł Biały,
godło herbu państwa polskiego — w polu czerwonym orzeł srebrny w złotej koronie, z takimże dziobem i szponami;
od ćwierci XIII w. godło rodowo-dynastyczne Piastów, początkowo bez korony; w końcu XIII w. książę wielkopolski Przemysław II, próbujący przełamać rozbicie dzielnicowe i aspirujący do tronu królewskiego, używał jako godła orła w koronie; od koronacji Przemysława II 1295 Orzeł Biały w koronie stał się godłem herbowym Królestwa Polskiego; w tym charakterze został przyjęty przez kolejnych królów polskich. Forma plastyczna Orła Białego ulegała zmianom w zależności od stylu panującego w danej epoce; za ostatnich Jagiellonów na piersi Orła Białego zaczęto umieszczać monogram króla, później herby rodowe królów elekcyjnych; od końca XIV w. łączony z godłem herbowym Wielkiego Księstwa Litewskiego Pogonią (na tarczy czwórdzielnej w krzyż w polach naprzemianległych Orzeł Biały i Pogoń); w okresie rozbiorów jego używanie było zakazane. Stanowił ważny element symboliki ruchów wyzwoleńczych, podczas polskich powstań narodowych; lewicowy nurt walk niepodległościowych XIX i XX w. używał godła bez korony; 1919 ustanowiony godłem państwowym, nowy wzór 1927 (wg projektu Z. Kamińskiego); 1945–89 bez korony (wg wzoru z 1927). Koronę przywrócono 29 XII 1989 (wzór ustanowiony 7 II 1990).
zgłoś uwagę
Ilustracje
Orzeł z czasów Zygmunta I Starego rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Orzeł z czasów Władysława II Jagiełły rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Orzeł Przemysła II (1295)rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Orzeł z okresu Wazów rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Orzeł z czasów Jana III Sobieskiego rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Orzeł Henryka V legnickiego (1289)rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia