Orędzie biskupów polskich do biskupów niemieckich, właśc. Orędzie biskupów polskich do ich niemieckich braci w Chrystusowym urzędzie pasterskim,
list wystosowany 18 XI 1965 przez Episkopat Polski do Episkopatu Niemiec pod koniec obrad Soboru Watykańskiego II;
Orędzie biskupów polskich do biskupów niemieckich
Encyklopedia PWN
Był jednym z 56 pism skierowanych w tym czasie przez biskupów polskich do episkopatów świata z zaproszeniem do udziału w obchodach Tysiąclecia Chrztu Polski 1966, wyróżniając się wśród nich treścią i znaczeniem historycznym; jego głównym inicjatorem i autorem był bp wrocławski, B. Kominek. Orędzie (zredagowane w języku niemieckim) stanowiło próbę przezwyciężenia wrogości polsko-niemieckiej ponad 20 lat po II wojnie światowej i zapoczątkowania normowania stosunków między sąsiednimi narodami. Większość tekstu zajmował historyczny szkic stosunków polsko-niemieckich z podkreśleniem związków kulturalnych i religijnych Polski z Zachodem (w tym z Niemcami), historycznej polskości ziem zachodnich oraz krzywd doznanych przez Polskę ze strony Krzyżaków, Prus, a zwłaszcza III Rzeszy, dążącej do biologicznego wyniszczenia narodu polskiego; orędzie broniło moralnego prawa narodu polskiego do istnienia w nowych (powojennych) granicach, wyrażając też zrozumienie dla cierpień uchodźców niemieckich; biskupi apelowali o przezwyciężenie obciążeń przeszłości, zapoczątkowanie dialogu, lepsze wzajemne zrozumienie; w duchu chrześcijańskim i humanitarnym zwracali się do niemieckich ojców soborowych: „udzielamy wybaczenia i prosimy o nie” (zwrot ten stał się znany jako „przebaczamy i prosimy o przebaczenie”). W odpowiedzi z 5 XII 1965 biskupi niemieccy życzliwie przyjęli inicjatywę dialogu, przyznali, że naród polski doznał wielu okropności od Niemców, ale nie wypowiedzieli się jednoznacznie w sprawie granic i przypominali o prawie Niemców do stron rodzinnych. Władze PRL, po krótkim milczeniu, od 10 XII uruchomiły akcję propagandową, krytykując orędzie i potępiając postawę biskupów, a szczególnie kardynała S. Wyszyńskiego, jako antynarodową, fałszującą dzieje polskie i sprzyjającą niemieckiemu rewizjonizmowi. Orędzie zapoczątkowało jednak polsko-niemiecki dialog środowisk katolickich oraz tworzenie moralno-psychologicznych podstaw porozumienia obu narodów i uznania istniejących granic.
