Moniuszko Stanisław, IV Litania „Ostrobramska”
 
Moniuszko Stanisław, IV Litania „Ostrobramska”
Poetycka forma litanii loretańskiej pochodzi z XVI wieku. Składa się z wezwań Kyrie eleison, z wezwań suplikacyjnych do Matki Bożej i wezwań Agnus Dei. Ze względu na powtarzalność aklamacji nie stanowi ona najwdzięczniejszego tworzywa do opracowań muzycznych. Prymitywne opracowania grożą monotonią. Pierwszym wielkim kompozytorem, który odważył się napisać muzykę do litanii był Orlando di Lassa. W Polsce, poza utworami Stanisława Sylwestra Szarzyńskiego, Jacka Szczurowskiego czy Antoniego Milwida, nie istniała żywsza tradycja tego gatunku. Dopiero Moniuszko wydobył ten gatunek z zapomnienia. Skomponował w sumie cztery litanie, zwane ostrobramskimi — ze względu na ich wyraźny cel użytkowy: przeznaczone były do wykonywania w kaplicy Ostrej Bramy. Powstawały w latach czterdziestych i pięćdziesiątych; ostatnia, C-dur, została przelana na papier nutowy w roku 1855. Litanie, przynajmniej trzy pierwsze, zostały skomponowane na chór mieszany z towarzyszeniem orkiestry. III Litanię ostrobramską, której wyciąg fortepianowy został wydany w Paryżu, Moniuszko dedykował Rossiniemu. Od autora Stabat Mater otrzymał podziękowanie następującej treści:
„Do p. Stanisława Moniuszki, sławnego kompozytora muzyki! Panie i kolego kochany, przebiegłem z żywym zajęciem Litanię twej kompozycji, którą mi zaofiarowałeś, szczęśliwy, że mogę ci tu wyrazić szczere moje powinszowanie z powodu dzieła, które godnością stylu i religijną prostotą winno zyskać świetne powodzenie” (za Witoldem Rudzińskim: Stanisław Moniuszko. Studia i materiały, II, Kraków 1961).
Partytura orkiestrowa IV Litanii nie zachowała się. Istnieje wyciąg fortepianowy z partią chóru. Litanię tę wykonuje się też z towarzyszeniem organów.
Krzysztof Bilica
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia