Kraków — Mogiła, kościół i klasztor Cystersów pw. Najświętszej Marii Panny i Św. Wacława
Zgłoś uwagę
UWAGA: Po wysłaniu zgłoszenia, otrzymasz wiadomość mailową z prośbą o jego potwierdzenie.
Kraków — Mogiła, kościół i klasztor Cystersów pw. Najświętszej Marii Panny i Św. Wacława
fot. A. Pieńkos/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
daty — XIII–XVIII w.
Romańsko-gotyckie opactwo w dawnej podkrakowskiej wsi, najdłużej nieprzerwanie istniejący dom zakonu na ziemiach polskich.
W 1218 r. biskup krakowski Iwo z rodu Odrowążów osadził we wsi Kacice pod Słomnikami cysterski konwent pochodzący ze śląskiego klasztoru w Lubiążu. Cztery lat później nastąpiło przeniesienie opactwa do wsi Mogiła w pobliżu kopca Wandy. Pierwsze zabudowania zostały zniszczone podczas najazdów tatarskich w latach 1241 i 1260. Nowy kościół otrzymał kształt trójnawowej ceglanej bazyliki z transeptem i prosto zamkniętym prezbiterium. Budowla łączy w sobie cechy późnoromańskie i wczesnogotyckie. Nawę główną przesklepiono dopiero w XIV w. Obok świątyni wyrósł czworobok klasztorny z krużgankami.
W XV i XVI stuleciach Mogiła wysunęła się na czoło polskiej gałęzi zakonu. Jednym z tutejszych braci był Stanisław Samostrzelnik, wybitny malarz renesansowy, autor polichromii w mogilskim kościele. Za sprawą otoczonego kultem krucyfiksu opactwo stało się sanktuarium Krzyża Świętego. Po pożarze w 1712 r. świątynia otrzymała barokową fasadę i strzelistą sygnaturkę na skrzyżowaniu naw. W 1918 r. profesor krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych Jan Bukowski pokrył ściany naw nową polichromią.
W XIX w. po kasatach dokonanych przez zaborców, zwłaszcza pruskiego i rosyjskiego, opactwo mogilskie, wraz z pobliskim klasztorem w Szczyrzycu, pozostało jedynym śladem po polskiej prowincji cystersów. Z niego też wyszło jej odrodzenie po II wojnie światowej. W latach 40. i 50. XX w. na polach wsi Mogiła wyrosła Nowa Huta, której duszpasterstwo powierzono mogilskim cystersom.
zgłoś uwagę
