Kamieniec Podolski, twierdza

fot. S. Tarasow/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Kamieniec Podolski, twierdza

daty — XV–XVII w.

Cenny zespół dzieł architektury militarnej z XV–XVII w.

Przyszły szaniec chrześcijaństwa, którym było miasto nad Smotryczą, w latach 60. XIV w. przeszedł pod zwierzchność Polski, a inkorporowany został do Korony w 1434 r. Wtedy też dawny drewniany gród zastąpił zamek królewski. Po upadku Konstantynopola (1453) i utracie zwierzchności nad Mołdawią, zhołdowanej przez Turcję (1497), twierdza stała się ostatnią zaporą przed atakiem osmańskim. Na początku XVI w. na jej utrzymanie przeznaczano sumy należne papieżowi Juliuszowi II z tytułu świętopietrza. Jedna z baszt nosiła dlatego nazwę Julka. Mury Zamku Starego najeżono 12 wieżami i basztami, m.in. Lacką, Kołpak, Tęczyńską. Przy owej Julce czyli Baszcie Papieskiej wystawiono kościół zamkowy pw. Św. Stanisława.

Na początku XVII w. Andrzej Glover wzniósł przy dawnej kamiennej twierdzy tzw. Nowy Zamek, lepiej dostosowany do nowożytnych prawideł sztuki wojennej, a stulecie to okazało się najbardziej burzliwe w dziejach Kamieńca. Trzykrotnie atakowali twierdze Turcy — 1621, 1633 i 1672. Dopiero za tym trzecim razem miasto i zamki kapitulowały przed armią sułtana Mehmeda IV. Rozpoczęła się wówczas 27–letnia okupacja turecka Kamieńca i otaczającego go Podola. Traktat karłowicki w 1699 r. zwrócił ziemie te Rzeczypospolitej. Twierdza kamieniecka była nadal, obok Gdańska, najważniejszą fortyfikacją w państwie. Pełniła jednak w XVIII w. głównie funkcję więzienia stanu. Działo się tak także po zagarnięciu Podola przez Rosję w II rozbiorze Rzeczypospolitej (1793).

Wojny światowe szczęśliwie ominęły zamek kamieniecki, niezwykłej wartości zespół europejskiej architektury militarnej.

Kamieniec Podolski, twierdza (Ukraina)

Kamieniec Podolski, twierdza, XIV–XVIIIw.

Kamieniec Podolski, widok na twierdzę (Stary i Nowy Zamek)