Gaudí Antonio
 
Encyklopedia PWN
Gaudí Antonio Wymowa, katalońskie Antoni Gaudí i Cornet, ur. 25 VI 1852, Reus, zm. 10 VI 1926, Barcelona,
architekt hiszpański (kataloński), wybitny i oryginalny twórca końca XIX i początku XX w..
Cytat
Kalendarium
Urodził się 25 VI 1852 w Reus koło Tarragony (Katalonia), w rodzinie kotlarza. W 1869 rozpoczął w Barcelonie studia, najpierw w Escuela de Ciencias, a następnie 1873–78 w Escuela Superior de Arquitectura. Podczas studiów współpracował ze znanymi barcelońskimi architektami, m.in. F. de Paula Villar i E. Fontseré. Zginął tragicznie, ciężko ranny w wypadku tramwajowym 10 VI 1926 w Barcelonie. Do grobu Gaudiego dbywają się liczne pielgrzymki. Od 1992 trwa jego proces beatyfikacyjny.
„Dziwny architekt”
W czasach, w których żył, często był nierozumiany. Jego dzieła wyprzedzały epokę, w której tworzył. Inspiracje czerpał ze średniowiecznej architektury katalońskiej, tradycji mudéjar, często sięgał do wzorów z natury — zarówno w strukturze budowli, jak i jej ornamentyce. Od około 1890 tworzył już we własnym, indywidualnym, oryginalnym stylu charakteryzującym się rzeźbiarską plastycznością bryły, kolorem (mozaiki, polichromie) i grą świateł. Prace Gaudiego cechują nowe niestosowane wcześniej rozwiązania architektoniczne i konstrukcyjne. Nie przestając być wyznawcą secesji, nawrócił do gotyku czy raczej był postępującym kontynuatorem tego stylu, w odniesieniu do rozwiązań konstrukcyjnych. Sam projektował wyposażenie do wznoszonych przez siebie domów.
Dzieła
We wczesnych pracach Gaudiego są widoczne wyraźne inspiracje stylami historyzującymi, m.in. modnym wówczas w Hiszpanii stylem neomudéjar (od połowy XIX w. panował historyzm, w którym nawiązywano do minionych stylów) — Casa Vincens (1878–80, Barcelona) i El Capricho (1883–85, Comillas, północna Hiszpania). Od 1882 projektował dla barcelońskiego magnata tekstylnego, przyjaciela i mecenasa, E. Güella. W majątku Les Corts (pod Barceloną) wykonał stróżówkę, stajnię i bramę z kratą w formie smoka, a 1885–89 stworzył inspirowany pałacami weneckimi Casa Güell (Barcelona), zaprojektował także jego wnętrze i secesyjne kraty. W projektach tych zaczęły uwidaczniać się wpływy secesji. W 1887–93 wzniósł pałac dla biskupa Astorgi, a 1889–94 — klasztor Colegio de Santa Teresa w Barcelonie, oba o wyraźnych reminiscencjach gotyckich. W 1898 rozpoczął prace przy osiedlu robotniczym Colonia Güell w Santa Coloma de Cervelló koło Barcelony, do którego zaprojektował kaplicę z kryptą na planie zbliżonym do owalu, zapowiadającą formy świątyni Sagrada Familia w Barcelonie. Z 1. ćwierci XX w. pochodzą najdojrzalsze i najbardziej oryginalne realizacje Gaudiego. W 1900 rozpoczął prace (przerwane 1914) przy parku Güell, początkowo planowanym jako miasto ogród (zrealizowano kilka domów, dekoracja ceramiczna G. Josepa i M. Jujola), obecnie park. W 1905–07 przebudował Casa Batlló w Barcelonie oraz zaprojektował Casa Milà (do 1910), tzw. La Pedrera [‘kamieniołom’], największy z zaprojektowanych domów o nieregularnym planie operującym zaokrąglonymi liniami i falującej fasadzie.
Najwybitniejszym, nieukończonym dziełem Gaudiego jest świątynia Sagrada Familia [‘świętej rodziny’]. W 1885 Gaudí objął stanowisko jej głównego architekta; zmienił wówczas pierwotny projekt (w stylu neogot.) i stworzył niepowtarzalne dzieło, rodzaj rzeźbionej architektury o niezwykłej formie i konstrukcji; 1891–93 ukończył apsydę, 1891–1900 — rzeźbioną fasadę Narodzenie, 1926 — wieżę św. Barnaby. Ostatnie lata życia poświęcił niemal wyłącznie temu dziełu, mieszkając i pracując w przykościelnym warsztacie.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Gaudí Antonio, Sagrada Familia, kościół w Barcelonie (Hiszpania) fot. M. Witkowska/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Gaudí Antonio, Casa Batlló, kamienica w Barcelonie (Hiszpania) , 1904–07fot. R. Gołędowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Gaudí Antonio, Kaplica w parku Guëll, Barcelona, 1900–14fot. M. Smętkowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Barcelona, park Güell (A. Gaudí)fot. C. Filew/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Barcelona, Casa Milà (A. Gaudí)fot. S. Kuruliszwili/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Gaudí Antonio, plan Casa Graner w Barceloniefot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia