Beuys Joseph
 
Encyklopedia PWN
Beuys
[bois]
Joseph Wymowa, ur. 12 V 1921, Krefeld, zm. 21 I 1986, Düsseldorf,
niemiecki rzeźbiarz, malarz i grafik; twórca akcji artystycznych.
Kalendarium
Urodził się 12 V 1921 w Krefeld. W 1947–52 studiował rzeźbę w akademii w Düsseldorfie u J. Enselinga i E. Mataré; artystyczny światopogląd Beuysa ukształtowało wychowanie w tradycji mistycyzmu, zainteresowanie twórczością R. Wagnera, antropozofią R. Steinera, mitologią celtycką i religiami Dalekiego Wschodu, a także własne doświadczenia wojenne (1941–46 żołnierz Luftwaffe, zestrzelony nad Krymem i odratowany od zamarznięcia przez miejscową ludność).
Idea sztuki
W programie artystycznym operował tzw. rozszerzonym pojęciem sztuki i całą swą twórczość określał mianem rzeźby, choć posługiwał się różnymi środkami przekazu zarówno z dziedziny sztuk plastycznych, jak też literatury, świadomie zamazując granice między nimi. Przypisywał sztuce zdolność przekształcania społeczeństwa, wyzwalania międzyludzkiej solidarności, miłości, wolności i tolerancji. Każde twórcze życie nazywał Rzeźbą Społeczną. Głosił, że sztuka wyzwala ludzką kreatywność, stąd też akt twórczy uważał za nadrzędny w stosunku do obiektu artystycznego, będącego jedynie materialnym nośnikiem idei (Vehicle Art). Pojmując rolę artysty jako misję społeczną, wiązał ją z działalnością publiczną na rzecz praw człowieka oraz polityczno-ekonomicznej przemiany kapitalizmu i socjalizmu. Zorganizował Akcję Trzeciej Drogi i Unię na Rzecz Nowej Demokracji. W 1972 (wraz z H. Böllem) ogłosił manifest Międzynarodowego Wolnego Uniwersytetu Twórczości i Badań Międzydyscyplinarnych. Działalność tej instytucji zainaugurowano 1977 w Düsseldorfie. W 1978 w jej ramach został ogłoszony Apel o Alternatywę.
Twórczość
Swe idee artystyczne Joseph Beuys realizował m.in. wraz z uczestnikami ruchu Fluxus, którego był współtwórcą (happening Symfonia sybirska na Fluxus Festival w Düsseldorfie, 1963; performance Milczenie Marcela Duchampa jest przeceniane 1964; akcje: W jaki sposób wyjaśniać obrazy martwemu zającowi? 1965; Przystanek tramwajowy na Biennale w Wenecji, 1977; Pompa miodowa na Documenta w Kassel, 1977; Lubię Amerykę i Ameryka lubi mnie, Nowy Jork, 1977). Beuys był jednym z prekursorów sztuki akcyjnej, happeningu i body art. Przez cały czas działalności artystycznej uprawiał malarstwo, mocno przesiąknięte symbolicznym modernizmem. Nawiązywał do tradycji romantyzmu niemieckiego i do baśni (zwłaszcza braci Grimm). W latach 50. zainspirował rodzaj teatru artystycznego, w którym sam występował włączając w działanie publiczność, zwierzęta, symbole i atrybuty mijającej kultury.
Mniej znana jest twórczość Beuysa w dziedzinie grafiki. Początkowo, około 1950, wykorzystywał tradycyjne techniki graficzne. Na początku lat 70. zaczął, odwrotnie niż w grafice tradycyjnej, przywiązywać wagę do dystrybucji grafiki, a nie do sposobu jej druku. Jedyną stosowaną przez Beuysa techniką był druk offsetowy. W zgodzie z zamysłem autora wszystkie grafiki były tworzone metodą przemysłową — Beuys zaliczał je do multipoli — lecz miały zachowywać charakter oryginału i w tym też celu Beuys oprócz drobnych dodatków nanoszonych na wydrukowane grafiki własnoręcznie sygnował każdą pracę. Powstały serie grafik Elch (Łoś), Zwei weibliche Torsi (Dwa kobiece torsy, oba dzieła 1975), Schwurhand (Zaprzysiężęnie, 1980), Zirkulationszeit (Czas cyrkulacji, 1982) i Tränen (Łzy, 1983).
W Polsce
W 1981 zafascynowany ruchem „Solidarność” przybył do Polski i założył w Muzeum Sztuki w Łodzi dokumentację własnej twórczości (Polentransport — Przesyłka do Polski), obejmującą ponad 1000 obiektów, które przywiózł (druki, rysunki, grafiki, plakaty, obiekty artystyczne). Zmarł 21 I 1986 w Düsseldorfie.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Beuys Joseph, Symfonia sybirska, fragment, 1961fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Beuys Joseph, instalacja Łój, 1977 — Hamburger Bahnhof, Berlin fot. A. Pieńkos/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia