Ameryka Łacińska
 
Encyklopedia PWN
Ameryka Łacińska,
region w Ameryce, rozciąga się od granicy Stanów Zjednoczonych z Meksykiem na północy po Ziemię Ognistą na południu.
Obejmuje 34 niepodległe państwa oraz 12 terytoriów zależnych, będących posiadłościami Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji i Holandii. Państwa Ameryki Łacińskiej to w większości byłe posiadłości hiszpańskie (Ameryka Centralna, Meksyk, większość Antyli i Ameryka Południowa bez Brazylii), portugalskie (Brazylia) oraz brytyjskie, francuskie i holenderskie (część Antyli). Powierzchnia 20 635 tysięcy km2 (ok. 1/7 powierzchni lądów), ok. 495 mln mieszkańców. Ameryka Łacińska jest zróżnicowana geograficznie, gospodarczo, politycznie, ludnościowo i kulturowo; dzieli się na kilka subregionów geograficzno-gospodarczo-politycznych: Meksyk, Ameryka Centralna, kraje andyjskie (Wenezuela, Kolumbia, Ekwador, Peru, Boliwia, Chile), kraje La Platy (Argentyna, Urugwaj, Paragwaj), Brazylia oraz region karaibski (Antyle i Gujana — region), traktowany ostatnio jako całkowicie odrębna strefa, należąca do Ameryki Łacińskiej na zasadzie federacyjnej (Ameryka Łacińska i Karaiby); wyodrębnia się też 3 wielkie strefy kulturowe: hispanoamerykańską, brazylijską i karaibską. Ponad tymi podziałami utrzymuje się historycznie ukształtowane podobieństwo struktur społeczno-gospodarczych i politycznych oraz wspólnota kulturowa Ameryki Łacińskiej. Nazwa Ameryka Łacińska, pochodzenia francuskiego, wprowadzona w XIX w., zastąpiła stosowaną wcześniej wobec tej części Ameryki — Iberoameryka; wskazywała na wspólnotę i odrębność cywilizacyjną tej części Ameryki i najogólniej ją definiowała jako cywilizację wywodzącą się z łacińskiego pnia kulturowego, a tym samym zakorzenioną w dziedzictwie europejskim. O wspólnocie i odrębności oraz cechach cywilizacji latynoamerykańskiej zadecydowały odkrycie, podbój i kolonizacja tej części Ameryki głównie przez 2 państwa: Hiszpanię i Portugalię; za ich pośrednictwem kultura iberyjska znalazła w Ameryce swoje przedłużenie; języki: hiszpański i portugalski dominowały w życiu publicznym i kulturze regionu, a z czasem stały się językami narodowymi niepodległych państw, które powstały w 1. połowie XIX w.; katolicyzm był w Ameryce Łacińskiej religią główną; te cechy stanowiły pierwotnie istotę cywilizacji latynoamerykańskiej.
Ludność Ameryki Łacińskiej stanowi mieszankę: Europejczyków, Indian, Afrykanów, Azjatów oraz ich krzyżówek (Metysi, Mulaci itp.), co jest rezultatem konkwisty i kolonizacji europejskiej, importu niewolników z Afryki oraz kolejnych fal imigracji z Europy, Azji i Bliskiego Wschodu w XIX i XX w.; w procesie krzyżowania rasowego (metysażu) i akulturacji kultura iberyjska została przetworzona, wzbogacona o elementy kultur indiańskich i afrykańskich oraz oryginalnie rozwinięta, dzięki czemu tzw. latynoamerykańskość zyskała nowe cechy. Współcześnie elity polityczne i kulturalne Ameryki Łacińskiej akceptują i propagują świadomość wspólnoty i uniwersalizmu latynoamerykańskiego (zwłaszcza w sferze kultury). Wspólnota latynoamerykańska od lat 60. XX w. rozszerza swój zakres na sferę polityki i gospodarki, obejmując m.in. zbiorowe rozwiązywanie ważnych dla regionu problemów politycznych (np. strefa bezatomowa, kryzys w Ameryce Centralnej), integrację gospodarczą (działalność regionalnych organizacji współpracy gospodarczej, zawieranie umów integracyjnych) i wspólne występowanie wobec USA i Europy w kwestiach zadłużenia.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Niemeyer Oskar: wnętrze katedry w Brasílii, 1964fot. A. Kuklińska/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Asunción, pałac prezydencki (Paragwaj)fot. Glob 4/S. Kulczyk
Trujillo, zabudowa w stylu kolonialnym, (Peru)fot. E. Komarzyńska i M. Zieliński/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia