wyobraźnia

wyobraźnia,

w filozofii zdolność do tworzenia i przywoływania wyobrażeń;

problematyka wyobraźni i wyobrażeń przywoływana była w ramach filozoficznych teorii poznania już od czasów greckiej starożytności (Arystoteles); tradycyjnie wyobraźnię przypisuje się nie tylko człowiekowi, ale i niektórym zwierzętom; przechowywane w pamięci wyobrażenia, formowane przez wyobraźnię, powstają w oparciu o dostarczane przez zmysły wrażenia; w praktyce trudno niekiedy odróżnić same wrażenia od wyobrażeń, w praktyce bowiem mamy do czynienia z ciągłym strumieniem świadomości, w którym wyobrażenia występują nawzajem obok siebie, i obok wrażeń ; działaniu wyobraźni przypisuje się w porównaniu z efektami pracy zmysłów, większą aktywność (m.in. E. Husserl), mniejszą intensywność oraz mniejszą złożoność; sen jest stanem, w którym występują tylko wyobrażenia odizolowane od zmysłowych wrażeń; już Arystoteles podał 3 zasady, za pomocą, których wyobraźnia łączy ze sobą wyobrażenia; są to podobieństwo, kontrast, styczność; trwałości wyobrażeń sprzyjają m.in. przeżywanie w trakcie ich tworzenia silnych przeżyć emocjonalnych, częste ich przywoływanie oraz organizowanie wyobrażeń w kompleksy, układy powiązane jakąś zasadą; specjalnym rodzajem wyobraźni jest wyobraźnia twórcza, która z powstałych w oparciu o wrażenia wyobrażeń tworzy inne wyobrażenia, nie mające odpowiedników w żadnych z wrażeń; wyobraźnia twórcza jest podstawą wszelkiej twórczości i aktywności kulturalnej