wody artezyjskie,
rodzaj wód podziemnych, wody naporowe o tak wysokim ciśnieniu hydrostatycznym, że ich zwierciadło piezometryczne (zwierciadło wód podziemnych) występuje powyżej powierzchni terenu, co sprawia, że po nawierceniu warstwy wodonośnej zawierającej wody artezyjskie następuje samoczynny ich wypływ z otworu wiertniczego lub studni;
wody artezyjskie
Encyklopedia PWN
jeżeli zwierciadło piezometryczne stabilizuje się poniżej powierzchni terenu, wody noszą nazwę subartezyjskich, nie wykazują samowypływu. Wody artezyjskie mogą występować tylko w ściśle określonych warunkach hydrogeologicznych, gdy warstwa wodonośna znajduje się między dwiema warstwami nieprzepuszczalnymi, a struktura geologiczna ma charakter niecki lub monokliny; warunki artezyjskie są też związane z uskokami. Największe obszary występowania wód artezyjskich, nazywane basenami artezyjskimi, znajdują się w Australii (Wielki Basen Artezyjski), USA (np. Wielki Basen Dakoty, o powierzchni ok. 39 tysięcy km2), północnej Afryce, Wielkiej Brytanii (Basen Londyński) i in. Zbyt intensywna eksploatacja wód artezyjskich prowadzi do przejścia ich w wody subartezyjskie; w Polsce jest znanych wiele struktur, w których na początku występowały wody artezyjskie, a obecnie są one wodami subartezyjskimi, np. niecka łódzka, niecka gdańska oraz niecka mazowiecka, gdzie z utworów oligoceńskich (na głębokości poniżej 200 m) są eksploatowane wody, popularnie zwane „oligoceńskimi”, mimo, że pochodzą z czwartorzędu (infiltrowały kilkaset, niekiedy ponad 1000 lat temu). Naturalny wypływ wód artezyjskich na powierzchnię Ziemi to źródło artezyjskie. Nazwa wody artezyjskie pochodzi od krainy Artois we Francji, gdzie 1126 powstała pierwsza studnia artezyjska.
