wiktoryni

wiktoryni:

1) Kongregacja klasztorów kanoników reguły św. Augustyna, skupiona wokół podparyskiego opactwa Św. Wiktora, zał. przez Wilhelma z Champeaux w pocz. XII w.

2) Przedstawiciele nurtu filoz.-teol., który rozwijał się gł. w XII w. w szkole klasztoru Św. Wiktora; wiktoryni nawiązywali do myśli św. Augustyna, wpłynęli na ukształtowanie się średniow. scholastyki, oddziałali zwłaszcza na ascetykę i mistykę średniow., wpływając na formuły późniejszej szkoły franciszkańskiej; gł. przedstawicielem szkoły był Hugon ze św. Wiktora. Uczeń Hugona, Ryszard ze św. Wiktora (ok. 1123–1173) zaznaczył się gł. jako mistrz spekulacji mistycznej, autor ważnych traktatów z tej dziedziny (Benjamin minor, Benjamin maior); rozwijając charakterystyczny dla wiktorynów symbolizm głosił, że umysł ludzki, przechodząc stopniowo od rzeczy widzialnych do niewidzialnych, uzyskuje za sprawą łaski Bożej mistyczną kontemplację samego Boga w Jego najwznioślejszych tajemnicach. Innymi, mniej znanymi wiktorynami byli: Adam ze św. Wiktora (zm. 1192), poeta i autor sekwencji liturgicznych, Achard ze św. Wiktora (zm. 1171), autor traktatów teol., Gotfryd ze św. Wiktora (zm. 1194), twórca specyficznego, chrześc. humanizmu, Tomasz Gall z Vercelli (zm. 1246), autor syntezy myśli Pseudo-Dionizego.