wieszcz
 
Encyklopedia PWN
wieszcz,
natchniony poeta, poeta prorok.
Określenie mające rodowód antyczny [łac. poeta vates ‘obdarzony przez bogów zdolnością przewidywania przyszłości’], używane w Polsce od XVI w. jako synonim „piewcy”, zyskało szczególne znaczenie w dobie romantyzmu (zwłaszcza w odniesieniu do twórczości A. Mickiewicza), wiążąc się z koncepcją roli poety jako duchowego przywódcy narodu; uwydatnienie profetycznych zdolności poety dokonało się m.in. poprzez nawiązanie do tradycji lud. „wieszczków” (np. postać Wernyhory). Pojęcie wieszcz, utrwalone przez krytykę i wielu badaczy romantyzmu (np. J. Kleinera), odgrywało znaczną rolę w pol. świadomości lit., wyznaczając do pierwszych dziesiątków lat XX w. sposób pojmowania zadań twórcy wobec narodu walczącego o niepodległość. W latach 70. XIX w. skrystalizowała się koncepcja „trzech wieszczów” (Mickiewicz, Z. Krasiński, J. Słowacki) jako największych twórców „polskiego ducha”, w okresie późniejszym niekiedy modyfikowana (zamiast Krasińskiego próbowano wieszczem uczynić C. Norwida, „czwartym wieszczem” ogłoszono S. Wyspiańskiego), od 20-lecia międzywojennego traktowana coraz częściej jako anachroniczna, a nawet ośmieszana (A. Nowaczyński, J.N. Miller).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia