warstwa społeczna

warstwa społeczna,

socjol. w najogólniejszym znaczeniu kategoria społ., wyodrębniona ze względu na cechy jej członków (zbliżony dochód, wykształcenie, prestiż, styl życia, dostęp do władzy), określające miejsce w hierarchicznym układzie stratyfikacji społecznej;

większość socjol. badań nad stratyfikacją społ. dotyczy tak rozumianych w.s., utożsamianych często z klasami społ. i kategoriami społ.-zawodowymi, ujmowanymi jako system uwarstwienia (L.W. Warner, P. Blau, O.D. Duncan, R. Hauser, J. Goldthorpe, G. Marshall). W refleksji teoret. i badaniach nad stratyfikacją społ., prowadzonych w krajach zachodnich, pojęcie „warstwa społeczna” jest często odpowiednikiem podstawowych segmentów struktury społ. (takich, jak niżsi pracownicy umysłowi, robotnicy wykwalifikowani, farmerzy) i zastępuje pojęcie klasy społecznej; w niektórych ujęciach (charakterystycznych zwłaszcza dla socjologii marksist. i neomarksizmu) pojęcie to ma charakter pomocniczy w stosunku do pojęcia klasy społ., definiowanej przez stosunki własności i kontrolę środków produkcji, tzn. podziały klasowe są ujmowane jako nadrzędne, natomiast uwarstwienie społ. tworzy drugoplanową płaszczyznę podziałów. Z tego punktu widzenia w.s. może być: częścią klasy społ. (np. wielka i średnia burżuazja) lub częścią społeczeństwa wyróżniającą się pod pewnymi ważnymi względami, np. stylu życia, rodzaju wykonywanej pracy, wspólnoty interesów, poczucia własnej odrębności i dystansu w stosunku do innych grup, ale nie dającą się usytuować w schemacie podziału klasowego (E. Wright), ze względu na niejednoznaczny charakter cech klasowych (np. inteligencja, menedżerowie, drobnomieszczaństwo).