unizm
 
Encyklopedia PWN
unizm
[łac. unus ‘jeden’],
koncepcja artyst. stworzona przez W. Strzemińskiego;
jej założenia artysta zawarł w rozprawie Unizm w malarstwie (1928) oraz, w napisanej wspólnie z K. Kobro, książce Kompozycja przestrzeni — obliczanie rytmu czasoprzestrzennego (1931). Strzemiński twierdził, że w zakres plastyki mogą wchodzić jedynie zjawiska przestrzeni, natomiast kształty dynamiczne nigdy nie są zrośnięte z płaszczyzną obrazu; głosił też, że każdy fragment obrazu jest tak samo ważny, a „dane przyrodzone” obrazu (czworobok granic, płaskość powierzchni) są składnikami jego budowy i tylko w zależności od nich mogą powstawać inne kształty obrazu. Wedle artysty u. w malarstwie „wymaga jednozgodności wszystkich elementów obrazu z jego danymi przyrodzonymi”, a ponieważ „płaskość całej powierzchni obrazu jest jego cechą przyrodzoną, cały obraz po namalowaniu powinien tworzyć powierzchnię jednolicie płaską”. Celem u. było stworzenie obrazu pozaczasowego, operującego wyłącznie pojęciem przestrzeni; w pracach, będących realizacją teorii u., Strzemiński dążył do ujednolicenia powierzchni obrazu i jednolitego natężenia formy poprzez subtelne zestawienia kolorystyczne oraz jednostajnie zagęszczone wypełnienie płaszczyzny reliefowo wypukłymi, wijącymi się liniami, organicznie związanymi z prostokątnym kształtem obrazu.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Strzemiński Władysław, Kompozycja unistyczna 13, 1934 — Muzeum Sztuki, Łódź fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia