tureckie języki
 
Encyklopedia PWN
tureckie języki, języki turkijskie, języki turko-tatarskie,
rodzina językowa.
Przynależność do języków ałtajskich (wraz z językami mongolskimi i mandżursko-tunguskimi) sporna. Istnieje wiele klasyfikacji j.t.; większość dzieli je na podstawie kryteriów geogr.-genetycznych na 4 lub 5 grup: północno-zachodnie i środkowe (języki kipczackie), południowo-zachodnie (oguzyjskie), północno-wschodnie (j.t. Syberii) i południowo-wschodnie (tzw. wschodniotureckie); wg klasyfikacji strukturalnej j.t. dzieli się na 4 do 12 grup lub na 2 duże grupy: bułgarską (czuwaski) i ogólnoturecką (wszystkie pozostałe). Używane gł. w Azji i Europie Wschodniej; dokładniej należy wydzielić mniejsze obszary językowe: wschodnioeur. (karaimski), nadwołżański (tatarski, czuwaski, baszkirski), czarnomorsko-kaukaski (gagauski, krymskotatarski, nogajski, karaczajsko-bałkarski, kumycki, truchmeński, azerbejdżański), środkowoazjat. (kazachski, kirgiski, karakałpacki, turkmeński, uzbecki), południowosyberyjski (baraba, szorski, czulimski, karagaski lub tofalarski, chakaski, tuwański lub tuwiński, ałtajski), wschodniosyberyjski (jakucki, dołgański), gansuańsko-xinjiański (ujgurski, salarski, żółtoujgurski lub sarygjugurski, także kazachski, kirgiski, uzbecki, tatarski, tuwański), bałkańsko-anatolijski (turecki), bliskowschodnio-irański (chorasański, kaszkajski, sonkorski, ajnalluski, chaladż lub chaladzki, także azerbejdżański, turkmeński i turecki). Języki należące do niewielkich, izolowanych grup etnicznych, m.in. język Kirgizów (Gyrgys) z okręgu Fuym w prow. Heilongjiang w północno-wschodnich Chinach, jako najdalej wysunięty na południowy wschód język turecki (typologicznie najbliższy chakaskiemu, obecnie wymierający). Zaswiadczone są j.t. ludów etnicznie nieturkijskich, np. dołgański, urumski i krymczacki (Greków i Żydów krymskich). Status języka państw. mają: turecki, azerb., kazachski, kirgiski, turkmeński i uzbecki. Między językami tur., mong. i mandżursko-tunguskimi istnieją podobieństwa fonetyczne, morfologiczne i leksykalne, wynikające najprawdopodobniej z długiego okresu rozwoju na wspólnym obszarze.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia