sztab generalny

sztab generalny, sztab główny,

organ centralnego kierowania w wojsku, zajmujący się planowaniem strategiczno-operacyjnym, dowodzeniem, inicjowaniem i koordynowaniem przygotowań państwa do prowadzenia wojny.

W Polsce średniow. funkcję sztabu generalnego pełniła rada książęca lub król.; od 1581 przy urzędzie hetmańskim ustanowiono rodzaj sztabu złożonego z urzędników odpowiedzialnych za poszczególne odcinki działania, np. oboźnego, pisarza; w Polsce urząd szefa sztabu gł. powstał 1808 w armii Księstwa Warsz.; I wojna świat. stworzyła potrzebę powołania organu państw. o większych uprawnieniach — uformowano rady obrony nar. i komitety wojenne; w czasie II wojny światowej powstało wspólne dowództwo i sztab generalny sił sprzymierzonych; po wojnie w wielu krajach utworzono sz.g. poszczególnych rodzajów wojsk, funkcję sztabu generalnego przejęły komitety szefów sztabów rodzajów sił zbrojnych; po powstaniu bloków wojsk. stworzono ponadnar. sztaby, dowodzące koalicją armii nar. (NATO — Kom. Wojsk., w byłym Układzie Warsz. — Sztab Zjednoczonych Sił Zbrojnych).