strzelcy,
oddziały piechoty utworzone ok. 1550 przez Iwana IV Groźnego;
strzelcy
Encyklopedia PWN
początkowo rekrutowani z ludzi wolnych, później była to służba dożywotnia i dziedziczna, opłacana niewielką zapłatą pieniężną, czasem nadaniem ziemi; w czasie wypraw Iwana Groźnego na Kazań liczba s. wynosiła 3–5 tys., w XVII w. — 2–30 tys.; do 1681 s., podzielonych na „prikazy” (ok. 1000 osób), setki i dziesiątki, osiedlano w wydzielonych dzielnicach miast, tzw. słobodach strzeleckich; 1681 podział na „prikazy” zastąpiono podziałem na pułki; s. byli uzbrojeni w broń palną (piszczele i muszkiety); w wojnach w XVI i XVII w., jako stała piechota, odegrali znaczną rolę; negatywne cechy piechoty strzeleckiej — dziedziczność służby, łączenie obowiązków wojsk. z rzemiosłem i handlem, brak systematycznego szkolenia — dały o sobie znać u schyłku XVII w.; ponadto s. w obronie swych swobód dziedzicznych wzniecali bunty; V 1682 osadzili na tronie Zofię (formalnie jako regentkę), która zagwarantowała s. ich przywileje; 1698 powstali przeciw Piotrowi I Wielkiemu; bunt został krwawo stłumiony, a jego uczestnicy zesłani na Syberię; zamiast oddziałów strzeleckich wprowadzono regularną piechotę.
