stratyfikacja mas wodnych
 
Encyklopedia PWN
stratyfikacja mas wodnych, pionowa strefowość,
hydrol. warstwowość toni wodnej pod względem jej prześwietlenia, temperatury, zawartości tlenu i związków chemicznych, związanej z procesami produkcji oraz rozkładu materii organicznej.
S.m.w. cechują zmiany sezonowe (szczególnie silne w strefie umiarkowanej): okresy stagnacji letniej i zimowej i okresy cyrkulacji wiosennej i jesiennej; latem — powierzchniowa warstwa wody (epilimnion), ciepła, dobrze natleniona i stale krążąca nie miesza się z dolną (hypolimnion), zimniejszą, cięższą, słabo lub zupełnie nie natlenioną, stagnującą; dzieli je strefa przejścia (termoklina) o gwałtownym spadku temperatury; zimą — wody epilimnionu są zimniejsze od hypolimnionu (s. odwrócona względem letniej); wiosną i jesienią — pod wpływem wiatru i wyrównywania temperatur oba typy wody mieszają się (nie zawsze jednak aż do dna — zależy to m.in. od głębokości); warstwa produkcyjna — eufotyczna nie zawsze pokrywa się z warstwą epilimnionu — w jeziorach o wodzie przezroczystej sięga poniżej termokliny; wielkość deficytu tlenowego przy dnie zależy m.in. od produkcji jeziora i jego głębokości — w jeziorach silnie eutroficznych ilość nierozłożonej materii org. przy dnie jest większa niż w jeziorach oligotroficznych. Pod względem częstości cyrkulacji wody — jeziora dzielą się na: dimiktyczne (2 okresy pełnej cyrkulacji), monomiktyczne zimne — jeziora polarne (pełna cyrkulacja tylko latem), monomiktyczne — jeziora strefy umiarkowanej i subtropik. (pełna cyrkulacja tylko zimą), polimiktyczne — jeziora wysokogórskie i strefy równikowej (na ogół stała cyrkulacja), oligomiktyczne — większość jezior strefy tropik. (b. wolna cyrkulacja) i meromiktyczne (stratyfikacja trwała), o zróżnicowanym składzie chem. wód epi- i hypolimnionu, występuje tu strefa przejścia, zw. chemokliną.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia