spółdzielnia produkcyjna,
forma spółdzielni;
spółdzielnia produkcyjna
Encyklopedia PWN
odegrała szczególną rolę w rolnictwie byłych krajów socjalistycznych; w Polsce rolnicza spółdzielnia produkcyjna, a w ZSRR kołchoz, zgodnie ze spółdzielczym planem W. Lenina, były główną formą kolektywizacji rolnictwa w byłych krajach socjalistycznych; w Polsce spółdzielnie produkcyjne miały relatywnie niewielkie znaczenie — ich udział nigdy nie przekroczył 10% użytków rolnych (najwyższy 1955 — 9,2%, 1960 — 1,2%, 1980 — 5,5%, a 1990 — 3,7%); w innych krajach socjalistycznych, np. na Węgrzech, w Czechosłowacji i NRD, aż do końca lat 80. spółdzielnie produkcyjne użytkowały większość ziemi uprawnej (w NRD powyżej 80%); spółdzielnie produkcyjne zatraciły spółdzielczy charakter ze względu na powszechne subsydiowanie produkcji rolnej przez państwo i centralne kierowanie rolnictwem; realny wpływ członków spółdzielni produkcyjnej na funkcjonowanie i rozwój spółdzielni był ograniczony, niewielka też była samodzielność ekonomiczna tych spółdzielni; po 1989 nastąpił stopniowy upadek spółdzielni produkcyjnych, które zaczęto przekształcać w inne formy organizacyjne; w krajach o gospodarce rynkowej spółdzielnia produkcyjna jako zespołowa forma produkcji rolnej nie ma istotnego znaczenia, ważniejsze są inne formy spółdzielczości rolniczej (kredytowa, zaopatrzenia, usługowa, przetwórstwa płodów rolnych itp.).
