socynianizm

socynianizm,

nauka głoszona przez F. Socyna, która zainicjowała prąd myślowy dominujący w teologii i ideologii braci polskich w XVI i XVII w.;

s. głosił potrzebę oparcia egzegezy Pisma Świętego na przesłankach rozumowych; postulował, aby z prawd wiary wyrugować wszystkie dogmaty sprzeciwiające się „sądowi zdrowego rozumu” (m.in. odrzucał dogmat Trójcy Świętej), kładł nacisk na postępowanie człowieka i jego etykę, propagował hasła humanizmu, racjonalizmu i tolerancji religijnej; do jego gł. przedstawicieli należeli: J. Crell, H. Moskorzowski, S. Przypkowski, M. Ruar, J. Stegman (st.), J. Szlichtyng, W. Szmalc, A. Wiszowaty, J.L. Wolzogen.