serbsko-chorwacki język

serbsko-chorwacki język, język chorwacko-serbski,

do okresu rozpadu Jugosławii (w latach 90. XX w.) najczęściej stosowane określenie języka z grupy południowosłow. używanego przez Serbów, Chorwatów, Czarnogórców i bośniackich Muzułmanów;

3 zespoły dialektalne: czakawski, kajkawski (wyłącznie chorwacki) i sztokawski, który obejmuje największy obszar i dzieli się w zależności od kontynuantu prasłow. *ě: ekawski (wymowa e, np. [mleko]), (i)jekawski (wymowa (i)je, [ml(i)jeko]) i ikawski (wymowa i, [mliko]). W poł. XIX w. na terenach serb., chorwackich, czarnogórskich i bośniackich zaczął się kształtować współcz. model języka lit. tych narodów. Mimo iż przez cały XX w. utrzymywały się różnice regionalne (stosunkowo niewielkie fonetyczne, morfologiczne i składniowe, znaczniejsze — leksykalne), wspólna podstawa systemu gramatycznego stanowiła gł. argument lingwistyczny (wspierany polit.) na rzecz typologicznej jedności serbsko-chorwacki języka Po uznaniu na arenie międzynar. niepodległości Chorwacji (1991–92) oraz zakończeniu wojny w Bośni i Hercegowinie (1995) status odrębnych języków uzyskały odmiana chorwacka i bośniacka języka serbsko-chorwackiego, co skłoniło stronę serb. do afirmacji własnego języka narodowego. Procesowi emancypacji języków bośniackiego i chorwackiego towarzyszyły próby ich maks. zróżnicowania wobec języka serbskiego. Obecnie funkcjonują oficjalnie 3 języki lit. o prawie identycznej budowie gramatycznej i zbliżonej leksyce: bośniacki ( alfabet łac., wpływy orientalne w leksyce i fonetyce), chorwacki (alfabet łac.), serb. (dominujący alfabet cyrylicki); natomiast odmiana czarnogórska (alfabet łac. i cyrylicki) jest zwykle uważana za składową języka serbskiego.