senat akademicki

senat akademicki,

w nowoż. uniwersytetach i innych szkołach wyższych kolegialne ciało złożone z profesorów zwyczajnych — kierowników katedr, współdziałające z rektorem w sprawach dotyczących kierowania uczelnią, zwłaszcza dotyczących jej organizacji i rozwoju (np. powoływania nowych profesorów nadzwyczajnych i zwyczajnych, kreowania nowych katedr, instytutów i kierunków studiów) oraz dydaktyki i nauki.

Początki instytucji senatu akademickiego sięgają poł. XIX w. i są związane z reformami niem. uniwersytetów (W. Humboldt); senat akademicki odegrał dużą rolę w kształtowaniu idei uniwersytetu liberalnego.

W Polsce senat akademicki powołano 1920 (na wzór niemieckiego senatu akademickiego i na mocy ustawy o szkołach akademickich) w 5 państw. uniwersytetach i 2 uniwersytetach prywatnych (Katolicki Uniwersytet Lubelski, Wolna Wszechnica Polska). W okresie międzywojennym senaty akademickie w Polsce miały szerokie uprawnienia, decydujące o samorządności uczelni. Po II wojnie świat. uprawnienia te ulegały modyfikacjom. Zgodnie z ustawą o szkolnictwie wyższym z 12 IX 1990, senat akademicki to kolegialny organ uczelni wyższej, w skład którego wchodzą: rektor jako przewodniczący, prorektorzy, dziekan oraz, z wyborów, przedstawiciele nauczycieli akademickich zatrudnionych w uczelni, samorządu studenckiego oraz pozostałych pracowników uczelni. Kompetencje senatu akademickiego (w uczelniach akademickich określone ustawą) zapewniają tym uczelniom dużą samodzielność i autonomię, np. uchwalenie statutu uczelni, tworzenie podstawowych jednostek adm., uchwalenie regulaminu studiów. W uczelniach nie spełniających wymogów ustawy, senaty akademickie mają węższy zakres kompetencji, np. uchwalony przez nie statut uczelni i regulamin studiów muszą zostać zatwierdzone przez właściwego ministra; również powołanie nowej jednostki organizacyjnej uchwalone przez senat akademicki takiej uczelni wymaga pozytywnej decyzji właściwego ministra.