rokosz sandomierski,
wystąpienie szlachty przeciw Zygmuntowi III Wazie 1606–09, będące próbą sił między dworem starającym się o wzmocnienie swej władzy a opozycyjnym obozem;
rokosz sandomierski
Encyklopedia PWN
stanowili go popularyści (zwolennicy złotej wolności) i innowiercy (M. Zebrzydowski, J.Sz. Herburt, J. Radziwiłł, S. Stadnicki); z inicjatywy Zebrzydowskiego (stąd zw. rokoszem Zebrzydowskiego) szlachta zebrała się na zjazdach pod Stężycą i Lublinem; na kolejnym zjeździe pod Sandomierzem zawiązano rokosz, ale nie ustalono jednolitego programu; rokoszanie dążyli do detronizacji Zygmunta III; strony zawarły wprawdzie krótkotrwałą ugodę w Janowcu, ale 1607 wybuchła wojna domowa, której punktem kulminacyjnym była bitwa pod Guzowem, zakończona klęską rokoszan; przegrana skłoniła ich do rokowań, ostatecznie porozumienie zawarto 1609; król musiał wycofać się ze swoich planów wzmocnienia władzy.
