rewolucja cen
 
Encyklopedia PWN
rewolucja cen XVI–XVII w.,
gwałtowny wzrost cen towarów i usług w Europie od początku XVI do połowy XVII w.;
termin stworzony pod koniec XIX w. przez niemieckich historyków gospodarczych. W XVI–1. połowa XVII w. ceny wzrosły średnio o 400–450%. Zjawisko to postępowało skokowo w różnych okresach i na różnych rynkach: np. w Hiszpanii gwałtowny wzrost indeksu cen nastąpił w 1. połowie XVI w., co było spowodowane przywozem olbrzymich ilości metali szlachetnych (głównie srebra) z hiszpańskich kolonii w Ameryce, wolniej zaś rósł w 1. połowie XVII w., natomiast w Wielkiej Brytanii w 2. połowie XVII w. ceny wzrosły o 500% w porównaniu z 2. połową XVI w.
Rewolucja cen miała różne przyczyny — jedną z najważniejszych był napływ metali szlachetnych do Europy po wielkich odkryciach geograficznych z przełomu XV i XVI w. Istotne znaczenie miały też czynniki natury politycznej, gospodarczej (cena kredytu), demograficznej i społecznej, a także etyczno-kulturalnej. Według współczesnych myślicieli (J. Bodin we Francji, T. Smythe w Wielkiej Brytanii, A. Serra we Włoszech), napływ srebra do Europy wpłynął na pogłębienie się inflacji, związanej z: eksplozją demograficzną, wzrostem potrzeb finansowych dużych państw (głównie Hiszpanii, Francji, Niderlandów, Wielkiej Brytanii), zapotrzebowaniem rozwijającego się handlu (zwiększenie ilości pieniądza w obiegu), rozwojem manufaktur, wzrostem kosztów rozszerzającej się ekspansji kolonialnej. Duże znaczenie miały także przyczyny społeczne, związane ze zmianą struktury społecznej wsi i postępującą urbanizacją, która wykluczała samowystarczalność gospodarstw domowych w zakresie wyżywienia (wzrost znaczenia gospodarki towarowo-pieniężnej). W niektórych krajach (Francja, Anglia) zjawisku rewolucji cen towarzyszyło rozwieranie się nożyc między cenami (wzrost) i płacami (spadek); proporcjonalnie do cen rosły stopy procentowe i dochody z rent. Rewolucja cen w mniejszym stopniu dotknęła kraje Europy Wschodniej.
Krzysztof Olendzki
Bibliografia
I. Wallerstein The Modern World — System, vol. 1, New York 1974.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia