prezbiterianizm
 
Encyklopedia PWN
prezbiterianizm,
nurt ewangelicyzmu reformowanego, przyjmujący prezbiteriański ustrój Kościoła;
choć jego korzeni można się dopatrywać w ustroju Genewy za czasów J. Kalwina, pojęcie ma bezpośrednią genezę w schyłkowym okresie rządów Elżbiety I (panującej 1558–1603), gdy część przedstawicieli państw. Kościoła Anglii opowiedziała się za powierzeniem władzy kośc. prezbiterom, czyli starszym (gr. presbyteroi). Prezbiterzy wybierani przez lokalne zbory (parafie) zarządzali ich sprawami oraz jako prezbiterium (ang. presbytery) danej grupy zborów — sprawami okręgu kościelnego. Prezbiterium sprawuje funkcje adm. i sądownicze, ordynuje duchownych, ustanawia ich w zborach, pośredniczy między zborami a najwyższym zgromadzeniem prezbiterów, zwykle zw. synodem lub ogólnym zgromadzeniem Kościoła. Prezbiterianizm najwcześniej przyjął się w Szkocji, przejściowo w Anglii (w Kościele Anglii 1645–60 obowiązywał The Form of Presbyterial Church Government) oraz w okupowanej przez Anglików Irlandii. Emigranci szkoccy i irlandzcy ustanowili wiele Kościołów prezbiteriańskich w USA, Kanadzie, Nowej Zelandii i Afryce Pd.; w wyniku działalności misyjnej powstały Kościoły prezbiteriańskie w Indiach, Afryce, Korei i Ameryce Południowej. Do szeroko pojętego p. zalicza się także starsze Kościoły ewangelicko-reformowane, które mają swe korzenie w reformacji na kontynencie eur., np. we Francji, Holandii, Niemczech, Polsce, Szwajcarii czy na Węgrzech. W wyniku tendencji integracyjnych powstał 1875 ogólnoświat. związek Kościołów prezbiteriańskich; 1970 połączył się z radą skupiającą Kościoły ewangelicko-reformowane o ustroju kongregacjonalistycznym, w wyniku czego powstał Światowy Alians Kościołów Reformowanych. Teologią większości prezbiterianów są różne odmiany kalwinizmu. Liczbę wyznawców p. szacuje się na ok. 60 mln.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia