preromantyzm

preromantyzm

[łac.-fr.],

szt. plast.

W sztukach plastycznych przejawy preromantyzmu uwidoczniły się najwcześniej w Wielkiej Brytanii, zyskując tu szczególną wyrazistość. Elementy mistycyzmu, wizjonerstwa i fantastyki znalazły odzwierciedlenie w twórczości J.H. Füsslego i W. Blake’a, szukających inspiracji m.in. w dziełach Dantego, Szekspira i J. Miltona. Preromantyczny zwrot ku naturze przejawiał się w rozwoju tematyki krajobrazowej (Th. Gainsborough, J. Crome), natomiast rosnące zainteresowanie przeszłością, zwłaszcza średniowieczem, wpłynęło na ukształtowanie się neogotyku, którego wpływ zaznaczył się przede wszystkim w architekturze i dekoracji wnętrz. We Włoszech nurt preromantyzmu reprezentowały m.in. fantastyczne krajobrazy A. Magnasca, architektoniczne wizje G. Piranesiego, świetliste weduty weneckie F. Guardiego. W malarstwie francuskim preromantyczna nastrojowość dominowała w pejzażach H. Roberta i C.J. Verneta oraz w lirycznych kompozycjach figuralnych J.H. Fragonarda, P.P. Prud’hona i A.L. Girodeta. Osobne miejsce zajmowała wizjonerska, stojąca już na pograniczu romantyzmu sztuka F. Goi. W Polsce preromantyzm wyraził się w próbach podejmowania tematyki historycznej (F. Smuglewicz) oraz w rozwoju form neogotyckich w architekturze (J. Lindsay, Sz.B. Zug, Ch.P. Aigner).