prawo natury
 
Encyklopedia PWN
prawo natury, prawo naturalne:
1) W naukach przyrodniczych — synonim tzw. prawa przyrody, czyli prawidłowości zjawisk przyrody stwierdzonych w prawach nauki, lub termin oznaczający same prawa naukowe.
2) W niektórych nurtach teologii i filozofii — zespół obiektywnych norm moralnych, wynikających z natury człowieka i poznawalnych rozumowo.
3) W naukach społecznych — określenie reguł zachowania się lub ocen, które mają wynikać z  „istoty” lub „natury” zjawiska i zgodnie z którymi powinno się kształtować instytucje ekonomiczne, społeczno-polityczne i prawne; również określenie poglądów stwierdzających obowiązywanie takich reguł lub ocen (doktryny prawa natury). Pojęcie prawa natury, znane w starożytności, występowało w różnych wersjach w dziejach etyki, antropologii filozoficznej oraz filozofii państwa i prawa. W XVII i XVIII w., w koncepcjach filozoficznych oświecenia poszukujących źródeł moralności w naturze i rozumie człowieka, prawa natury miały znaczenie dla uniezależnienia etyki od religii i były traktowane jako podstawa obowiązywania norm prawnych, którym w razie sprzeczności z prawami natury odmawiano mocy obowiązującej. Dokumentami będącymi wyrazem XVIII-wiecznej koncepcji prawa natury są Deklaracja praw człowieka i obywatela z 1789 i Deklaracja Praw Wirginii z 1776. Krytyka prawa natury rozwinęła się w XIX w. na gruncie przeciwstawiania doktryn prawa natury i historyczne badania zjawisk prawnych z pozycji historycznej szkoły prawa, zwłaszcza w polemice z pozytywizmem prawniczym. Współcześnie doktryny prawa natury są jednym z podstawowych nurtów ideologii społeczeństw demokratycznych, występują w postaci nadnaturalistycznych (głównie doktryny katolickie i protestanckie), jak i w rozmaitych postaciach naturalistycznych, które ukształtowały się w dyskusjach nad prawami natury w związku z pogwałceniem praw człowieka przez faszyzm czy stalinizm; prawo natury odgrywa znaczną rolę w prawie angielskim i amerykańskim. Uchwalona 1948 przez Zgromadzenie Ogólne ONZ Deklaracja praw człowieka jest niejednokrotnie traktowana jako wyrażenie naturalnych praw człowieka.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia