paulicjanie

paulicjanie,

heterodoksyjny ruch w chrześcijaństwie rozwijający się ok. 650–ok. 1580

w Armenii, na Kaukazie, w Anatolii i na Bałkanach; nazwa p. wywodzi się z gr. formy ormiańskiego pawlikiank, obraźliwego zdrobnienia od imienia Paweł, którą nadawali im przeciwnicy; istnieją 2 próby wyjaśnienia nazwy p.: pierwsza związana ze św. Pawłem, do którego tradycji i pism p. nawiązywali; druga odnosząca się do Pawła, przywódcy p., który na przeł. VII i VIII w. odnowił wspólnotę w jej kolebce — Armenii; sami p. nazywali siebie chrześcijanami; byli dualistami, głosili, że w niebie panuje dobry Bóg-Ojciec, a na ziemi inny bóg, który jest zły; obaj nie mają władzy poza swoimi królestwami; ich nauka charakteryzowała się spirytualizmem: postać Jezusa Chrystusa interpretowali zgodnie z zasadą doketyzmu; w obrzędach i wierzeniach odrzucali to, co materialne, interpretując alegorycznie symbole i sakramenty.