pasja

pasja

[łac. passio ‘męka’, ‘cierpienie’],

muz. utwór wokalny lub wokalno-instrumentalny o charakterze dram., na ogół niesceniczny, zbliżony do oratorium, oparty na tekście jednego z ewangelistów, opisującym mękę Jezusa Chrystusa (Męka Pańska);

pasja powstała w XII w., początkowo była monodyczną recytacją tekstu podzielonego na 3 partie: narratora (Evangelista), Chrystusa (Vox Christi) i tłumu (Turba Judeorum); pod koniec XV w. stała się utworem polifonicznym, opartym na melodii chorałowej; w XVII w. przybrała rozbudowaną formę (na wzór oratorium), zawierającą części recytatywne, aryjne, chóralne i instrumentalne; przykładem mistrzowskiego użycia tej formy są 2 pasje J.S. Bacha (wg św. Jana i św. Mateusza); w XX w. pasja pojawiła się m.in. w twórczości K. Pendereckiego (Pasja według świętego Łukasza 1965).