ordynacja rodowa
 
Encyklopedia PWN
ordynacja rodowa,
majątek ziemski, który na mocy aktu prawnego założyciela ordynacji rodowej był niepodzielny i niezbywalny;
dziedziczyli go członkowie określonej linii rodu w ustalonej kolejności, z wyłączeniem kobiet; zasady dziedziczenia ordynacji rodowej były w Europie różne (seniorat, majorat, minorat, primo-, secundogenitura itd.); w Polsce panowała zasada primogenitury (dziedziczenie wg bliższości pokrewieństwa i starszeństwa linii). Instytucja ordynacji rodowej powstała 1505 w Hiszpanii, skąd została przeniesiona do Włoch i w nieco odmiennej formie do Francji i Anglii; od początku XVII w. tworzono je w krajach habsburskich, w Prusach i Rosji — tylko wyjątkowo. W Polsce pierwsza została założona 1586 ordynacja rodowa Radziwiłłów (ołycka, nieświeska i klecka), następnie 1589 powstała ordynacja rodowa Zamoyskich, 1601 Myszkowskich (pińczowska), 1609 Ostrogskich (rozwiązana 1753), 1783 Sułkowskich (rydzyńska); w XIX w. liczba ordynacji rodowych na ziemiach polskich znacznie wzrosła, powstały m.in.: w zaborze pruskim 1861 Czapskich (smogulecka) i 1893 Czartoryskich (gołuchowska), w Galicji 1823 i 1838 Potockich (przeworska i łańcucka), w zaborze rosyjskim 1844 Krasińskich (opinogórska) i 1860 Tyszkiewiczów (birżańska). Utrzymane przez prawodawstwo II RP, jednak bez możliwości zakładania nowych, zlikwidowane ustawą 1939, faktycznie reformą rolną 1944.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia