militaryzm
 
Encyklopedia PWN
militaryzm
[łac. militaris ‘żołnierski’, ‘wojenny’],
forma organizacji władzy państwowej, w której armia i koła wojskowe wywierają decydujący wpływ na politykę państwa oraz sprawują kontrolę nad cywilnymi organami władzy państwowej, pozostając poza kontrolą parlamentu;
jest to m. wewnętrzny, polegający na wykorzystaniu sił zbrojnych w interesie grup sprawujących władzę; może prowadzić do ukształtowania się autorytarnej lub dyktatorskiej formy władzy państwowej. M. w drugim znaczeniu to wykorzystanie elementów siły wojskowej lub formułowanie groźby jej użycia w działalności państwa; jest to militaryzm zewnętrzny, oznaczający politykę zbrojeń i przygotowań do wojny oraz prowadzenie wojen, a także kształtowanie postaw społecznych uznających siłę za główny element polityki państwa. Militaryzm jako system władzy i wychowania był znany już wczesnym organizacjom państwowym (klasyczny przykład Sparty), a jako forma ideologii państwowej ukształtował się w XIX w. w związku z pojawieniem się zawodowych elit wojskowych i masowych armii; przykładem obu form były Prusy (do 1918) i Japonia (do 1945); w okresie międzywojennym najjaskrawiej wyraził się w polityce i ideologii Państw Osi: Niemiec, Włoch i Japonii, i stał się jednym z czynników sprawczych II wojny światowej; po wojnie politykę militarystyczną, maskowaną frazeologią „walki o pokój”, prowadziły państwa komunistyczne, zwłaszcza ZSRR i Chiny. W państwach zachodnich (NATO) w okresie zimnej wojny niebezpieczeństwo militaryzmu dostrzegano przede wszystkim w rosnących wpływach elit wojskowych i przemysłu zbrojeniowego, występujących w obronie wspólnych interesów („kompleks .wojskowo-przemysłowy”, określenie D. Eisenhowera, 1961).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia