megatrendy

megatrendy,

określenie kierunków przemian społecznych, politycznych i kulturowych zachodzących w związku z przechodzeniem, zaobserwowanym przez wielu uczonych, od epoki przemysłowej do postindustrialnej, zwanej także epoką informacyjną.

W tworzącej się cywilizacji informacji, zwanej także cywilizacją sieciową, planetarną lub wiedzy, występują następujące megatrendy rozwojowe: społeczeństwo przemysłowe jest zastępowane tworzącym się społeczeństwem informacyjnym; stare, tzw. siłowe technologie, oparte na pracy fizycznej, są zastępowane przez ultratechnologie; gospodarki narodowe stają się częścią gospodarki globalnej; działania oparte na krótkofalowym myśleniu i rozwiązaniach są eliminowane na rzecz działań i rozwiązań perspektywicznych, długofalowych; decentralizacja wypiera centralizację; samopomoc i kreatywne działanie zastępuje pomoc zinstytucjonalizowaną; następuje rozwój demokracji uczestniczącej w związku z narastającą potrzebą ludzi do brania udziału w podejmowaniu decyzji; następuje większe upodmiotowienie pracowników; w zarządzaniu spłaszczają się struktury organizacyjne — zmniejsza się liczebność kierownictwa średniego szczebla, powstaje sieć przetwarzania informacji, która wypiera hierarchię; wzrasta znaczenie informacji, wiedzy i kreatywności; wzrasta zatrudnienie kobiet i zwiększa się ich wpływ na organizację pracy i funkcjonowanie przedsiębiorstw; w kierowaniu przedsiębiorstwem nabiera znaczenia intuicja i umiejętność przewidywania; młodzi menedżerowie preferują inne wartości: liberalizm, niezależność, przedsiębiorczość, otwartość na problemy, dbałość o zdrowie.

Opisane kierunki przemian cywilizacyjnych zostały zanalizowane m.in. w następujących pracach: J. Naisbitt Megatrendy. Dziesięć nowych kierunków zmieniającyh nasze życie (1984, wydanie polskie 1997), J. Naisbitt, P. Aburdene Megatrends 2000. Ten New Directions for the 1990’s (1990), G. Gerken Die Trends für das Jahr 2000 (1990), A. Toffler Trzecia fala (1980, 3. wydanie polskie 2001).

Elżbieta Weremowicz