maszrutijjat, mašrūṭiyyāt
ruch konstytucyjny w Iranie na pocz. XX w., zw. także rewolucją konstytucyjną;
[arab.-pers.],
maszrutijjat
Encyklopedia PWN
powstał na fali niezadowolenia z polit. i gosp. słabości monarchii perskiej, która była wykorzystywana przez siły zewn. (gł. Rosję i Wielką Brytanię); duże znaczenie miały także zmiany w świadomości polit. Persów w wyniku kontaktów z Zachodem; ruch opierał się przede wszystkim na miejscowej inteligencji i szyickich alimach (największym muzułmańskim teoretykiem m. był Na’ini); efektem działalności m. było zwołanie parlamentu (madżles) — pierwsze wybory odbyły się na pocz. X 1906 — i ogłoszenie 30 XII 1906 konstytucji przyjętej przez szacha Mozaffara ad-Dina, która wprowadzała w Persji monarchię konstytucyjną; pierwsza perska ustawa zasadnicza opierała się na konstytucji belgijskiej z 1831 i wprowadzała m.in. sekularyzację państwa; konstytucja ta została zawieszona już przez jego następcę Mohammada Alego, który VI 1908 rozwiązał również parlament.
