lampa fotoelektronowa

lampa fotoelektronowa,

lampa elektronowa przeznaczona do przetwarzania sygnałów świetlnych na sygnały elektr., której działanie opiera się na wykorzystaniu zewn. zjawiska fotoelektrycznego (emisja elektronów).

Rozróżnia się l.f. o dwu elektrodach: fotokatodzie i anodzie (np. fotodioda lampowa), oraz l.f. wieloelektrodowe, zawierające również dodatkowe elektrody, pełniące funkcję katod wtórnych (np. fotopowielacz).

Podstawowym elementem l.f. jest fotokatoda, emitująca elektrony pod wpływem padającego na nią promieniowania elektromagnetycznego (z zakresu opt.). Najważniejszym parametrem fotokatody jest czułość energ., wyrażana stosunkiem wartości natężenia prądu emisyjnego do mocy padającego na nią promieniowania; zależność czułości od długości fali promieniowania jest zw. charakterystyką widmową fotokatody. Do wytwarzania fotokatod, jako gł. składnika, używa się najczęściej cezu (Cs), odznaczającego się małą wartością pracy wyjścia elektronu; jego obecność powoduje przesunięcie maksimów charakterystyki widmowej w kierunku większych długości fali. Stosuje się fotokatody nieprzezroczyste — emisja elektronów następuje z tej samej strony fotokatody, na którą pada strumień promieniowania (np. w fotodiodach lampowych), lub półprzezroczyste, częściowo przepuszczające promieniowanie — emisja zachodzi z nieoświetlonej strony fotokatody (np. w fotopowielaczach). Oddzielną grupę stanowią fotokatody mozaikowe, składające się z bardzo wielu (niekiedy kilku mln) odizolowanych od siebie „wysepek”, o wymiarach 5–10 µm, emitujących elektrony; w wyniku fotoemisji na każdej z nich gromadzi się dodatni ładunek elektr., proporcjonalny do natężenia oświetlenia w danym punkcie; są one stosowane m.in. w lampach analizujących. Głównym zastosowaniem l.f. są pomiary wielkości fotometrycznych.