kryzys kubański

kryzys kubański 1962, zw. kryzysem karaibskim lub kryzysem październikowym,

okres napięcia (16–27 X) w stosunkach amerykańsko-sowieckich po wykryciu (14 X) przez amerykański samolot zwiadowczy U-2 obecności na Kubie sowieckich rakiet średniego zasięgu typu SS-4 i SS-5 (zasięg 1100 i 2200 mil morskich);

22 X prezydent J.F. Kennedy wygłosił dramatyczne przemówienie o zagrożeniu półkuli zachodniej; N. Chruszczow początkowo zaprzeczał obecności ofensywnej broni sowieckiej na Kubie; po wprowadzeniu przez USA blokady morskiej wyspy (24 X) i skierowaniu do ZSRR żądania wycofania rakiet obie strony postawiły w stan najwyższej gotowości atomowe siły strategiczne, co groziło wybuchem wojny jądrowej; w dialogu między mocarstwami pośredniczył sekretarz generalny ONZ U Thant; USA miały poparcie OPA; 27 X, po wymianie listów między Kennedym a Chruszczowem, nastąpił przełom — ZSRR ostatecznie zgodził się na usunięcie rakiet w zamian za amerykańską gwarancje bezpieczeństwa dla Kuby i obietnicę wycofania amerykańskich rakiet z Turcji; 21 XI USA zakończyły blokadę morską Kuby; k.k. był jednym z najpoważniejszych międzynarodowych kryzysów politycznych w okresie zimnej wojny; przyczynił się do zaostrzenia relacji między Kubą a USA; jego rozwiązanie, nie konsultowane z władzami Kuby, spowodowało przejściowe (do 1968) ochłodzenie stosunków kubańsko-sowieckich.