konflikt psychiczny
 
Encyklopedia PWN
konflikt psychiczny,
psychol. jednoczesne występowanie sprzecznych lub wzajemnie wykluczających się impulsów, pragnień lub niemożliwych do pogodzenia reakcji;
konflikt psychiczny wywołuje napięcie emocjonalne; jednym ze sposobów jego redukowania jest usuwanie konfliktu ze świadomości (mechanizmy obronne). konflikt psychiczny może dotyczyć różnych sfer funkcjonowania człowieka; tzw. konflikt motywacyjny (między dążeniami) przybiera jedną z 3 postaci: 1) konfliktu dążenie–dążenie; powstaje on wówczas, gdy istnieją 2 cele o podobnym stopniu atrakcyjności, a zdobycie jednego z nich wyklucza osiągnięcie drugiego; kiedy człowiek zbliża się do jednego z tych celów jego atrakcyjność rośnie, celu odrzuconego zaś — spada; 2) konfliktu unikanie–unikanie; powstaje on wówczas, gdy człowiek jest zmuszony do dokonania wyboru między 2 celami o wartości ujemnej; w miarę zbliżania się do jednego z nielubianych celów stopień jego nieatrakcyjności rośnie, co zwiększa tendencję do wyboru celu przeciwstawnego; 3) konfliktu o charakterze dążenie–unikanie; powstaje on w sytuacji, gdy ten sam obiekt wzbudza zarazem tendencję do dążenia i unikania; w miarę zbliżania się do takiego celu wzrasta zarówno siła dążenia, jak i unikania, ale przyrost siły unikania jest szybszy niż siły dążenia. Rodzajem konfliktu psychicznego jest konflikt między uznawanymi przez człowieka wartościami (może być źródłem przeżywania poczucia winy), a także konflikt poznawczy, informacyjny (dysonans poznawczy). Z tzw. konfliktem wewn. mamy do czynienia wówczas, gdy jego źródła tkwią w strukturze osobowości człowieka, tak ukształtowanej, że poszczególne jej elementy pozostają we wzajemnej sprzeczności, uniemożliwiając jednostce realizację jej potrzeb; np. w psychoanalizie przyjmuje się, że źródłem zaburzeń neurotycznych jest konflikt między ego (kierującym impulsami instynktowymi tak, by spełnić wymagania rzeczywistości, a jednocześnie zachować szacunek człowieka dla samego siebie i zapewnić mu aprobatę otoczenia) a id (częścią nieświadomości złożoną z instynktowych popędów, impulsywnie poszukującą przyjemności) i superego (obejmującym uwewnętrznione wartości moralne przyswojone w dzieciństwie).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia