klonowanie reprodukcyjne i terapeutyczne

klonowanie reprodukcyjne i terapeutyczne,

klonowanie człowieka dzieli się na reprodukcyjne i terapeutyczne.

Klonowanie reprodukcyjne rozważa się najczęściej jako formę leczenia bezpłodności, ponieważ umożliwia ono np. rezygnację z korzystania z nasienia dawcy. Wiele osób potępia leczenie bezpłodności za pomocą klonowania twierdząc, że rozmyślne tworzenie osób o identycznym wyposażeniu genetycznym narusza ich godność i wymaga korzystania z technik med. godzących w więź małżeńską; analogiczne sprzeciwy budzi klonowanie jako alternatywna metoda uzyskiwania potomstwa. Aprobata dla klonowania w leczeniu bezpłodności mogłaby też zachęcać do postulowania prawa do korzystania z niego przez pary homoseksualne, które — podobnie jak cierpiące na bezpłodność pary heteroseksualne — są biologicznie niezdolne do posiadania dzieci. Klonowanie reprodukcyjne miałoby przez to ważne skutki społ., prowadząc do powstania nieznanych dotąd modeli rodziny i form pokrewieństwa.

Klonowanie terapeutyczne (rozważane) to gł. diagnostyka preimplantacyjna (po poddaniu badaniom części klonów zarodków, uzyskanych w wyniku zapłodnienia in vitro, do rozwoju w łonie matki byłyby przeznaczane klony tych embrionów, które spełniają wcześniej przyjęte kryteria) i hodowla materiału transplantacyjnego (tkanek i, być może, narządów) na bazie komórek ciała biorcy przeszczepu. Obydwa te zastosowania implikują uśmiercanie zarodków, które nie spełniają oczekiwań lub są źródłem materiału transplantacyjnego. Diagnostyka preimplantacyjna rodzi też wątpliwości dotyczące kryteriów selekcji, które mogą utrwalać przesądy społ. (np. dyskryminować ze względu na stan zdrowia); uzyskiwanie materiału transplantacyjnego przez klonowanie wymagałoby traktowania pewnych biol. form życia ludzkiego jako środka medycznego.

Stanowiska rel. w kwestii klonowania ludzi są rozmaite. Doktryna Kościoła katol. odrzuca klonowanie, jako naruszające ustanowiony przez Boga moralny porządek przyrody i godność człowieka; zawiera też ostrzeżenia przed możliwymi złymi skutkami klonowania. Stanowiska Kościołów protest. są zróżnicowane; czasem klonowanie uznaje się za dozwolone, o ile byłoby dokonywane z poczuciem odpowiedzialności i nie prowadziło do szkód zdrowotnych, psychol. i społecznych. Przywódcy judaizmu potępiają klonowanie jako niezgodne z zamiarami Boga i porządkiem natury. Przywódcy muzułmańscy nie uważają klonowania za złe samo w sobie, lecz ostrzegają przed nadużyciami klonowania, natomiast myśliciele buddyjscy uzależniają akceptację klonowania od jego celu i moralnej doskonałości osób je przeprowadzających.

W I 1998 Rada Europy sporządziła Protokół dodatkowy do Konwencji o prawach i godności człowieka w odniesieniu do zastosowań biologii i medycyny, o zakazie klonowania człowieka. W kilku krajach eur. (np. w Danii, Hiszpanii, Niemczech, Wielkiej Brytanii) obowiązują przepisy zakazujące klonowania reprodukcyjnego ludzi. W Kongresie USA trwają prace nad analogiczną ustawą federalną.

Paweł Łuków