kaolin

kaolin, glinka kaolinowa, glinka porcelanowa,

osadowa skała ilasta złożona gł. z kaolinitu;

podrzędnymi składnikami są: kwarc, łyszczyki i in.; biała, szara, żółtawa, niebieskawa lub brunatnawa; powstaje gł. w wyniku wietrzenia bogatych w skalenie skał magmowych (granitoidów), metamorficznych (gnejsów), a także osadowych (arkoz); procesy wietrzeniowe (kaolinityzacja) zachodzą w klimacie gorącym, w pierwszej kolejności ulegają im plagioklazy, następnie skalenie potasowe i łyszczyki; powstałe w ten sposób nagromadzenia kaolinu są złożami pierwotnymi, występującymi na macierzystym podłożu skalnym w formie tzw. wietrzeniowych czap kaolinowych, w odróżnieniu od k. detrytycznych, powstałych wskutek sedymentacji w środowisku obcym w stosunku do środowiska wietrzenia.

K. jest surowcem dla przemysłu ceram. (porcelana, fajans, materiały ogniotrwałe), papiern. i chemicznego.

Światowe wydobycie k. wynosi 23,3 mln t (2005); gł. producentami są: USA (7,7 mln t), Brazylia (2,4), W. Brytania (1,9), Chiny (1,8), Meksyk (0,9), Niemcy (0,8), Korea Pd. (0,7), Wietnam (0,6), Czechy (0,6), Turcja (0,6); Polska – 159 tys. t (złoża w na Dolnym Śląsku w okolicach Strzegomia, Strzelina, w G. Izerskich, i koło Turoszowa.