kabel
wyrób przem. służący do przewodzenia prądu elektr. (k. elektryczny) lub prowadzenia fali świetlnej (k. optyczny);
[fr. < łac.],
kabel
Encyklopedia PWN
przewód izolowany 1- lub wielożyłowy, otoczony warstwą ochronną, zabezpieczającą przed wpływami zewnętrznymi. Kable elekroenergetyczne (do przesyłania energii elektrycznej) mają żyły z pojedynczego drutu (miedzianego, aluminiowego) bądź wielu drutów skręconych w linki. Jako izolację stosuje się np. papier nasycony olejem, polwinit, polietylen, olej pod ciśnieniem (kable olejowe), gaz pod ciśnieniem (zwykle heksafluorek siarki, kable gazowe). Warstwa ochronna kabli zależy od jego zastosowania i mogą ją tworzyć: płaszcz ołowiany, chroniący przed wilgocią i chem. oddziaływaniem środowiska (w przypadku izolacji różnej od tworzywa sztucznego), pancerz z taśm lub drutów stalowych, chroniący przed uszkodzeniami mech., juta asfaltowa, chroniąca przed korozją pancerz stalowy, płaszcz aluminiowy. W kablach trójżyłowych na napięcie ≥ 15 kV na izolację poszczególnych żył nakłada się ekrany elektrostat. (papier metalizowany) w celu wyrównania rozkładu pola elektr. w izolacji (kable ekranowane). Kable energetyczne zawierają 1–4 żył. Kabel telekomunikacyjny, stosowany do przenoszenia sygnałów elektr., różni się od kabla energetycznego konstrukcją i liczbą żył (na ogół znacznie większą); kable telekomunikacyjne są często kablami koncentrycznymi (współosiowymi); nadają się one do przenoszenia bardzo szerokiego pasma częst., a zatem i znacznie większej liczby rozmów (rzędu 10 tys.). Kable optyczne są zbud. z włókien światłowodowych (światłowód). Włókna światłowodowe mają małą średnicę (zwykle ok. 0,1 mm) i mały ciężar, umożliwiają jednoczesne przenoszenie wielu rozmów tel. (do kilkudziesięciu tys.; wiązka włókien — kilkaset tys. i więcej) na duże odległości (zwykle do 100 km bez wzmacniania sygnału), są też nieczułe na zewn. zakłócenia elektromagnetyczne i same nie są ich źródłem. Kable optyczne telekomunikacyjne mogą być całkowicie dielektr. lub zawierać metal. wzmaczaniacz konstrukcji, pancerz stalowy, taśmę metal. jako osłonę przeciwwilgociową i in.
Pierwszy kabel podwodny wykonał i ułożył 1812 P.L. Szylling; pierwsze powłoki ołowiane wykonano 1837 w Wielkiej Brytanii; prototyp kabla olejowego zbudował 1877 D. Brooks (USA), kabel współosiowy oprac. 1884 S. de Ferranti, kabel ekranowy powstał 1915 w Niemczech, a ciśnieniowy 1926 w Wielkiej Brytanii; 1943 kabel podwodny zaopatrzono we wzmacniacze pośrednie o oddzielnym zasilaniu; włókna opt. do przesyłania rozmów telefonicznych zastosował po raz pierwszy 1966 Charles Kao.
