izostazja
geol. stan równowagi hydrostatycznej (zw. równowagą izostatyczną) skorupy ziemskiej i górnego płaszcza Ziemi.
[gr. stásis ‘stan’],
izostazja
Encyklopedia PWN
Na istnienie takiej równowagi wskazuje rozkład siły ciężkości; natężenie pola grawitacyjnego nad oceanami jest takie samo jak na kontynentach mimo małej gęstości wody w porównaniu do gęstości skał; także wpływ masywów górskich na natężenie pola grawitacyjnego jest mniejszy, niż wynikałoby to z masy wypiętrzonych skał. Według J.H. Pratta (1854) i. jest uwarunkowana różną gęstością poszczególnych bloków skorupy ziemskiej: pod kontynentami występuje materiał o mniejszej gęstości, niż pod dnem oceanicznym; na pewnej głębokości (zw. głębokością kompensacji) ciśnienie jest jednakowe zarówno pod kontynentem, jak i pod dnem oceanicznym. Według G. Airy’ego (1855) poszczególne bloki skorupy ziemskiej zanurzone w materiale płaszcza Ziemi mają tę samą gęstość lecz różną grubość, przy czym im blok jest grubszy, tym głębiej jest zanurzony. Obie hipotezy mają zastosowanie dla różnych obszarów kuli ziemskiej. Odciążenie lub obciążenie części skorupy ziemskiej prowadzi do zaburzenia i., co powoduje pionowe ruchy skorupy ziemskiej dążące do przywrócenia równowagi (tzw. ruchy izostatyczne), np. Skandynawia stopniowo podnosi się od czasu stopnienia pokrywającego ją niegdyś lądolodu. Termin „izostazja” wprowadził 1892 C.E. Dutton.
