integracja nauk,
naukozn. jedna z charakterystycznych cech procesu zw. rewolucją naukowo-techniczną, dokonującego się w nauce i technice od 2. poł. XX w.
integracja nauk
Encyklopedia PWN
Rozróżnia się 2 typy procesów i.n.: integrację pionową, polegającą na prowadzeniu kompleksowych badań nauk. obejmujących cały cykl — od badań podstawowych przez stosowane do wdrożeniowych i prac rozwojowych, oraz integrację poziomą, polegającą na tym, że badania kompleksowe obejmują przenikające się dyscypliny nauk., na tym samym poziomie uogólnienia. Oba te procesy uzupełniają się: integracja pionowa otwiera nowe możliwości integracji poziomej i współpracy z innymi dyscyplinami, i odwrotnie — integracja pozioma otwiera nowe drogi integracji pionowej. Klasycznymi przykładami kompleksowych programów łączących oba typy i.n. są np.: program badań kosm., badań nad rakiem czy program pokojowego wykorzystania energii atomowej. W nauce XX w. działały również inne mechanizmy integracyjne, polegające na wykorzystywaniu odkryć i metod jednej dziedziny w innych, np. metod astrofizyki w technice wysokiej próżni, izotopów jako narzędzia badań w kardiologii, stosowaniu języka i metod mat. w humanistyce (np. techniki komputerowej, która zrewolucjonizowała badania w naukach społ. i znalazła szerokie zastosowanie m.in. w ekonometrii).
Procesem dokonującym się jednocześnie z i.n., ale o skutkach przeciwnych, jest dyferencjacja nauk, również będąca ważnym elementem rewolucji nauk.-technicznej.
Włodzimierz Kryszewski
