instytucje religijne

instytucje religijne:

1) W znaczeniu węższym przez i.r. rozumie się organizacje rel., takie jak: Kościoły, wyznania (denominacje), stowarzyszenia, bractwa, zakony, sekty, lokalne wspólnoty wiernych, np.: sangha (buddyzm), umma (islam), parafia (katolicyzm, prawosławie, protestantyzm), gmina (pierwotne chrześcijaństwo) itp. Jako kryterium typologii organizacji rel. przyjmuje się najczęściej, obecny w różnym stopniu, czynnik strukturalnej odrębności danej organizacji od ogółu społeczeństwa. Wyodrębnianie się organizacji rel. i ich różnicowanie wiąże się z rozwojem religii i rozwojem społeczeństw, w których daną religię się praktykuje. I tak w społeczeństwach pierwotnych i.r. nie były wyodrębnione ze struktury społ., wierzenia i rytuały dotyczyły wszystkich członków społeczności, nie wykształciła się jeszcze odrębna klasa kapłańska (M. Weber). Procesy te pojawiają się wraz z ewolucją religii i przekształcaniem się społeczeństw tradycyjnych w nowoczesne (E. Durkheim), inaczej mówiąc prostych w złożone (N. Luhmann).

2) W znaczeniu szerszym (P.L. Berger, Th. Luckmann, J. Wach) pod pojęciem „instytucje religijne” rozumie się wszystkie elementy stabilizacji danej tradycji rel., tj. standaryzacji pierwotnego doświadczenia rel., odnoszące się do warstwy symbol. (doktryna), rytualnej (kultowej) i socjol. (organizacyjnej). W myśl tego rozumienia i.r. są dogmaty i ich interpretacje, wszelkie zachowania rel., jak pielgrzymowanie, klękanie, bicie pokłonów, a także nauczanie i wpajanie zasad i wartości istotnych w danej tradycji religijnej.

Irena Borowik