fresk

fresk

[wł. fresco ‘świeży’],

al fresco, buon fresco,

mal. technika malarstwa ściennego, polegająca na malowaniu na mokrym tynku (pokrytym kilkoma warstwami zaprawy) farbami z pigmentów odpornych na alkaliczne działanie wapna, rozprowadzonymi wodą deszczową;

także malowidło wykonane tą techniką. Maluje się częściami, nakładając ostatnią warstwę zaprawy (intonaco) tylko na taką powierzchnię, jaką można zamalować w ciągu dnia (tzw. dniówka, czyli giornata), gdyż wyschnięta zaprawa nie wiąże się już z farbą; fresk jest techniką bardzo trwałą, ale trudną (nie można dokonywać poprawek); stosowany od XIV w. we Włoszech, popularny w okresie renesansu i baroku, następnie prawie zupełnie zarzucony; jako „fresk” nieprawidłowo określa się każde malowidło ścienne wykonane inną niż opisana powyżej techniką.

Michał Anioł Buonarroti, Stworzenie Adama, 1508–12 — Kaplica Sykstyńska, Watykan

Michał Anioł, Grzech pierworodny i Wygnanie z raju, fragment fresków na sklepieniu Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie, 1509–12

Rafael, Wygnanie Heliodora ze świątyni, fresk ze Stanza di Eliodoro w Palazzi Vaticani w Rzymie, 1511–14

Kaplica Sykstyńska, fragment sklepienia z freskami M. Anioła

Giotto di Bondone, Sen Innocentego III, fragment fresku z Bazyliki Św. Franciszka w Asyżu, 1296–98

Tyryns, Dama niosąca pyksidę, fresk egejski — Narodowe Muzeum Archeologiczne, Ateny (Kreta, Grecja)

Uccello Paolo, Pomnik konny sir Johna Hawkwooda, 1436 — katedra Santa Maria del Fiore

Sykstyńska kaplica, fragment sklepienia. Michał Anioł: Fragment fresków na sklepieniu w Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie; freski wykonane 1508–12 na zlecenie papieża Juliusza II, przedstawiają epizody z Genesis, 12 postaci proroków i sybill, grupy przodków Chrystusa oraz sceny: Dawid i Goliat, Wąż miedziany, Judyta i Holofernes, Śmierć Hamana

Rafael, Triumf Galatei, fragment fresku, ok. 1512 — Villa Farnesina, Rzym

Mantegna Andrea, freski, 1474 — Camera degli Sposi, Mantua